ჰომოსექსუალური ურთიერთობების ,,ლეგალური“ და დე ფაქტო კრიმინალიზაცია ქვიარ ადამიანების მიმართ ინსტიტუციონალიზებულ ჰომოფობიას სოციალური დისკრიმინაციის მრავალი გამოვლინება აქვს. ჰომოსექსუალური ურთიერთობების კრიმინალიზაცია ხელისუფლების მართვის ყველა დონეზე ინსტიტუციონალიზებული დისკრიმინაციის გამოხატულებაა. ჰომოსექსუალური ურთიერთობების კრიმინალიზაციის მომწესრიგებელი კანონმდებლობა
მიიჩნევა თუ არა ერთი და იმავე სქესის წყვილების სტაბილური ურთიერთობა ოჯახად? ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის მე-8 მუხლი ქორწინებისა და სამოქალაქო პარტნიორობის უფლებას იცავს. ევროპულმა სასამართლომ საქმეზე – Vallianatos and Others v. Greece განმარტა, რომ ერთი და იმავე სქესის წყვილების ურთიერთობა,
საქართველოში დემოკრატია შეიძლება გადაიხედოს და ბოლო ათწლეულში დამყარებული დღის წესრიგი 2024 წლის წინასაარჩევნო პერიოდში კიდევ ერთი რუსული კანონით შეივსოს. “ოჯახური ღირებულებებისა და ბავშვთა დაცვის
28 თებერვალს ამერიკის ფსიქოლოგთა ასოციაციამ (APA) მიიღო მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილება, მხარი დაუჭიროს ტრანსგენდერი და არაბინარული ადამიანების გენდერის დადასტურების პროცედურას, რაც მოიცავს ემპირიულ და მტკიცებულებაზე დაფუძნებულ
პროკურატურის ინფორმაციით, ბათუმში კაცი 15 წლის გოგოსთან სქესობრივ კავშირს ამყარებდა და მას სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდა, ამცირებდა, რის გამოც არასრულწლოვანმა სიცოცხლე თვითმკვლელობით დაასრულა.
საქმეზე ერთი პირია დაკავებული.
“გამოძიებით დადგინდა, რომ ბრალდებული 16 წლის ასაკს მუღწეველ გოგოსთან სისტემატურად ამყარებდა სქესობრივ კავშირს, ასევე, სისტემატურად ამცირებდა მას, აყენებდა სიტყვიერ შეურაცხყოფას და ლახავდა მის პატივსა და ღირსებას, რის გამოც 11 ივნისს დაზარალებული საცხოვრებელი კორპუსის მე-15 სართულიდან გადმოხტა”, – ნათქვამია პროკურატურის განცხადებაში.
დაკავებულს ბრალდება სისხლის სამართლის კოდექსის 115-ე მუხლის მეორე ნაწილის “ა” ქვეპუნქტით (თვითმკვლელობამდე მიყვანა გენდერის ნიშნით) და 140-ე მუხლის პირველი ნაწილით (სრულწლოვნის მიერ სქესობრივი კავშირის დამყარება წინასწარი შეცნობით 16 წლის ასაკს მიუღწევლთან) წარედგინა.
პროკურატურა ბრალდებულისთვის აღკვეთის ღონისძიების სახით, პატიმრობის გამოყენების მოთხოვნით, ბათუმის საქალაქო სასამართლოს კანონით დადგენილ ვადაში მიმართავს.
9-დღიანი პროტესტის შემდეგ ჭიათურაში მაღაროელებმა შიმშილობა დაიწყეს. მათ რამდენიმე მოთხოვნა აქვთ, მათ შორის ღირსეული ანაზღაურება და ძველი სამუშაო გრაფიკის დაბრუნება.
კომპანია ჯორჯიან მანგანეზის წარმომადგენლებსა და მაღაროელებს შორის შეხვედრა 12 ივნისს გაიმართა, თუმცა უშედეგოდ დასრულდა და მათი პროტესტი გაგრძელდა.
მაღაროელებს ჯამში 14 მოთხოვნა აქვთ. სიას გამოცემა პუბლიკა ავრცელებს. ისინი ითხოვენ:
ჯორჯიან მანგანეზში კი ამბობენ, რომ ფეროშენადნობების ბაზარზე არსებული კრიზისის ფონზე თანამშრომლებს შეცვლილ სამუშაო პირობებს, კერძოდ, ახალ სამუშაო გრაფიკზე გადასვლას სთავაზობენ, რათა კომპანიამ საქმიანობა არ შეაჩეროს და ჭიათურის 3 382 თანამშრომელი სამსახურის გარეშე არ დარჩეს.
საპარლამენტო უმრავლესობის წევრებმა პარლამენტის დღევანდელ პლენარულ სხდომაზე ტრიბუნა ჰომოფობიური გამოსვლებისა და დეზინფორმაციის გავრცელებისთვის გამოიყენეს.
ქართული ოცნება აგრძელებს ჰომოფობიურ კამპანიას, ამჯერად კი ავრცელებენ ტყუილს, თითქოს ევროკავშირის კანდიდატის სტატუსის მინიჭების პროცესში ლგბტ საკითხების შანტაჟისთვის გამოყენება მოხდება.
ეს დეზინფორმაცია დღეს ტრიბუნიდან დიმიტრი ხუნდაძემ გაავრცელა, რომელიც ქართული ოცნების მოსაზრებების გამხმოვანებელია. მისი გამოსვლა შეიცავდა მუქარასაც დასავლელი პარტნიორების მიმართ.
“ახლოვდება ივლისის თვე და დააანონსებულია ლგბტ პრაიდი, ზუსტად ამერიკის დამოუკიდებლობის დღის აღნიშვნის პერიოდში, ალბათ, მათი მფარველობის იმედით.
მივმართავ ჩვენს უცხოელ პარტნიორებს, თქვენ საქართველოში მართალია საპატიო დიპლომატიური მისიით ბრძანდებით და გიდასტურებთ პატივისცემას, მაგრამ არ დაგავიწყდეთ, რომ სტუმრები ხართ.
იმედს ვიტოვებ, რომ ლგბტ თემას ევროკავშირის წევრის სტატუსის მინიჭების პროცესში შანტაჟის კიდევ ერთ იარაღად არ გამოიყენებთ და თუ მაინც შეეცდებით, საზოგადოებისგან პასუხი იქნება შესაბამისი”, – თქვა ხუნდაძემ.
იქამდე ისაუბრა მმართველი გუნდის დეპუტატმა ირაკლი ქადაგიშვილმა, თითქოს, ბავშვებსა და მოზარდებზე ლგბტ საკითხებით ზემოქმედება ხდება.
“არ შეიძლება, ხდებოდეს ბავშვებსა და მოზარდებზე ზემოქმედება [ლგბტ] თემებით”, – განაცხადა ქადაგიშვილმა.
ბოლო პერიოდში ქართულმა ოცნებამ ჰომოფობიური რიტორიკა გააქტიურა. ამით პარტიის თავმჯდომარე ირაკლი კობახიძე და პრემიერმინისტრი ირაკლი ღარიბაშვილი განსაკუთრებით გამოირჩევიან, დღეს კი კამპანიაში საპარლამენტო უმრავლესობის წევრებიც ჩაერთნენ.
გუშინ, 12 ივნისს ღარიბაშვილი ჰომოფობიური მოტივით უცხოელებზე სუროგაციის აკრძალვის ინიციატივით გამოვიდა. ღარიბაშვილმა მთავრობის სხდომაზე ისაუბრა, რომ ამ საკითხს რეგულაცია სჭირდება, ერთ-ერთ მიზეზად კი გამოყო, რომ არავინ იცის, სად მიჰყავთ ეს ბავშვები და რომ “შეიძლება, ერთსქესიან წყვილებს გაჰყავთ”.
პრემიერმინისტრი ირაკლი ღარიბაშვილი ჰომოფობიური მოტივით უცხოელებზე სუროგაციის აკრძალვის ინიციატივით გამოდის.
ღარიბაშვილმა მთავრობის სხდომაზე ისაუბრა, რომ ამ საკითხს რეგულაცია სჭირდება, ერთ-ერთ მიზეზად კი გამოყო, რომ არავინ იცის, სად მიჰყავთ ეს ბავშვები და რომ “შეიძლება, ერთსქესიან წყვილებს გაჰყავთ”.
“არავინ იცის აქ დაბადებული ბავშვი ვის გაჰყავს, რომელ წყვილს გაჰყავს… არსებობს ინფორმაცია, შეიძლება, ერთსქესიან წყვილებს გაჰყავთ აქ დაბადებული ბავშვები და უამრავი პრობლემა შეიძლება იყოს”, – განაცხადა ღარიბაშვილმა.
ბოლო პერიოდში ქართულმა ოცნებამ ჰომოფობიური რიტორიკა გააქტიურა. ამით პარტიის თავმჯდომარე ირაკლი კობახიძე და თავად პრემიერმინისტრი ირაკლი ღარიბაშვილი განსაკუთრებით გამოირჩევიან.
საქართველოს დემოკრატიული ინიციატივა (GDI) პარლამენტში ჟურნალისტთა აკრედიტაციის ახალ წესს საკონსტიტუციო სასამართლოში ასაჩივრებს. უფრო კონკრეტულად, ორგანიზაციამ ტელეკომპანია ფორმულას ჟურნალისტის, გიორგი კიკაბიძის და ოპერატორის, გენადი ქვაჩახიას სახელით საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიმართა.
გასაჩივრებული ნორმების მიხედვით, პარლამენტში ჟურნალისტთა აკრედიტაციის შეჩერება შესაძლებელია იმ შემთხვევაში, როდესაც აკრედიტირებული ჟურნალისტი საქართველოს პარლამენტის წევრის, აპარატის თანამშრომლის ან პარლამენტში სტუმრად მყოფი პირის მიერ ინტერვიუს ჩაწერაზე უარის თქმის შემთხვევაში არ შეწყვეტს ინტერვიუს. ხსენებული ნორმის საფუძველზე, პარლამენტმა მოსარჩელეებს მმართველი პარტიის წევრისთვის, ირაკლი ზარქუასთვის რუსეთის მიერ საქართველოსთან სავიზო რეჟიმის გაუქმების შესახებ კითხვების დასმის გამო აკრედიტაცია 1 თვის ვადით შეუჩერა.
ჟურნალისტებისთვის აკრედიტაციის შეჩერების ლეგიტიმურ ინტერესად სახელდება პარლამენტის წევრების, აპარატის თანამშრომლებისა და პარლამენტში სტუმრად მყოფი პირების დაცვა ჟურნალისტთა კითხვებისგან, რომელზე პასუხიც მითითებული პირებისთვის შესაძლოა არ იყოს სასურველი, რის გამოც უარს იტყვიან ჟურნალისტისთვის ინტერვიუს მიცემაზე.
“GDI-ს პოზიციით, საქართველოს კონსტიტუციდან გამომდინარე, დაუშვებელია პარლამენტარების და საჯარო მოხელეების არასასურველი კითხვებისგან დაცვის მიზნით ინფორმაციის მიღებისა და გავრცელების უფლების შეზღუდვა. გარდა ამისა, გასაჩივრებული ნორმები არ ითვალისწინებს მთელ რიგ პროცედურულ გარანტიებს, რომელიც მნიშვნელოვანია ჟურნალისტების მიერ საკუთარი უფლებების დასაცავად. კერძოდ:
საქართველოს პარლამენტის აპარატის უფროსი აკრედიტაციის შეჩერების შესახებ გადაწყვეტილებას იღებს ჟურნალისტების პოზიციის გათვალისწინების გარეშე;
გადაწყვეტილების მიღებისას მხედველობაში არ მიიღება კერძო და საჯარო ინტერესებს შორის დაბალანსების საკითხი. საქართველოს პარლამენტის აპარატის უფროსი არ აფასებს, რა უფრო მნიშვნელოვანია დემოკრატიული საზოგადოებისთვის: ჟურნალისტის მიერ საკუთარი უფლების განხორციელება პარლამენტის შენობაში, თუ პარლამენტარისთვის შექმნილი დისკომფორტი, რომელიც ჟურნალისტის მიერ კითხვის დასმის/ინტერვიუს ჩაწერით არის გამოწვეული;
გადაწყვეტილების მიღებისას მხედველობაში არ მიიღება ინტერვიუს ჩაწერის ინიციატორის ვინაობა და აკრედიტაციის შეჩერება ეხება არა მხოლოდ იმ ჟურნალისტს, რომელიც უარის თქმის შემდეგ კვლავ განაგრძობს ინტერვიუს, არამედ სპეციალური აკრედიტაციის მქონე იმ პირებსაც, რომლებიც ტექნიკურად უზრუნველყოფენ ინტერვიუს ჩაწერას, მაგალითად ოპერატორებს. ამას ადასტურებს მოსარჩელე გენადი ქვაჩახიასთვის აკრედიტაციის შეჩერება, რომელიც სწორედ ტექნიკურად ახორციელებდა ინტევიუს ჩაწერას (მოსარჩელე გახლავთ ოპერატორი) და მას კითხვები არ დაუსვამს რესპონდენტისთვის.
ყოველივე აღნიშნულიდან გამომდინარე, GDI მიიჩნევს, რომ გასაჩივრებული ნორმები წინააღმდეგობაში მოდის საქართველოს კონსტიტუციის მე-17 მუხლით დაცულ გამოხატვის, ინფორმაციის მიღებისა და გავრცელებისა, აგრეთვე მასობრივი ინფორმაციის საშუალებების თავისუფლებასთან”, – ნათქვამია განცხადებაში.
საქმეს GDI, USAID სამართლის უზენაესობის პროგრამის მხარდაჭერით აწარმოებს.
კამპანიის მონაწილეები იმედოვნებენ, რომ ახალი კანონპროექტი აჩვენებს ლგბტქი მებრძოლებს, რომ ქვეყენა, რომლისთვისაც ისინი სიცოცხლეს რისკავენ, მათზე ზრუნავს.
ანდრიი კოჟემიაკინს, უკრაინის პარლამენტის წევრსა და ყოფილ ჯაშუშს, უყვარს საკუთარი ქრისტიანული რწმენისა და ოჯახის სიდიდეზე ხაზგასმა. ნაკლებად სავარაუდო იყო, რომ კოჟემიაკინი უკრაინაში ლგბტქი უფლებების ახალი დამცველი გახდებოდა.
სამოქალაქო კავშირმა კანონპროექტი, ერთსქესიანთა ურთიერთობებისთვის ლეგალური სტატუსის მიანიჭების შესახებ, წელს წარადგინა პარლამენტში. ომის მოუხედავად, კანონპროექტი დღესაც ფუნქციონირებს.
კოჟემიაკინის კომიტეტი პირველი იყო, ვინც ეს კანონპროექტი განიხილა. კოჟემიაკინმა განაცხადიც მოამზადა, რომელშიც პარლამენტის წევრი იმ ტრენინგზე ყვება, რომელშიც იღებდა მონაწილეობას საბჭოთა კავშირის არსებობის დროს. ხაზი გაუსვა საკუთარ რელიგიურ შეხედულებებსა და პირად მოსაზრებებს ლგბტქი ადამიანების შესახებ.
ამის შემდეგ, კოჟემიაკინმა გამოაცხადა, რომ მთელი გულით უჭერს მხარს კანონპროექტს. ასევე ახსენა ვლადიმირ პუტინის ჰომოფობიური განცხადება, რომ რუსეთში გეი ადამიანები არ არსებობენ.
“ყველაფერს დავუჭერ მხარს, რაც ჩვენს მტერს სძულს”, – განაცხადა კოჟემიაკინმა. “თუ ის არასდროს იარსებებს რუსეთში, უნდა იარსებოს და იყოს მხარდაჭერილი აქ, რათა დავანახოთ რუსებს, რომ ჩვენ განსხვავებულები ვართ. ეს კანონპროექტი არის გაღიმება ევროპისკენ და შუა თითის აწევა რუსეთისკენ. ამიტომ, მხარს ვუჭერ”.
ინა სოვსუნმა, დეპუტატმა, რომელმაც კანონპროექტი შეიმუშავა და ახლა ცდილობს მის დაცვას პარლამენტში, თქვა, რომ კოჟემიაკინის გამოსვლა იყო “ყველაზე მოულოდნელი რამ ჩემს პოლიტიკურ კარიერაში”. სოვსუნი ამატებს: “არსებობენ ადამიანები, რომლებსაც შეუძლიათ მხარი დაუჭირონ კანონპროექტს სხვადასხვა მიზეზის გამო”.
სოვსუნმა კანონპროექტზე მუშაობა მას შემდეგ დაიწყო, რაც მოსკოვმა თავისი ჯარები საზღვარზე გაგზავნა. ომმა ლგბტქი უბლებებისთვის ბრძოლა კიდევ უფრო გადაუდებელი გახადა, მაშინ როცა უკრაინელი მებრძოლები სამშობლოსთვის თავს სწირავდნენ.
მისი ჯგუფი აგროვებდა ფინანსებს აღჭურვილობისთვის, რათა თავიანთ გეი მეგობარს დახმარებოდნენ, რომელმაც ჯარში მსახურობა გადაწყვიტა. სწორედ ამ დროს მიხვდა სოვსუნი, რომ პარლამენტში საკუთარი პოზიციის გამოყენება სხვანაირადაც შეეძლო, რათა თავის მეგობარს სხვადასხვა გზით დახმარებოდა.
უკრაინამ დიდი პროგრესი განიცადა ლგბტქი უფლებების მხარდასაჭერად, თუმცა ჰომოფობია ჯერ კიდევ მწვავე პრობლემაა, გეი მებრძოლებს ხშირად აბულინგებენ ფრონტის ხაზზეც კი, კონსტიტუცია კი ქორწინებას განმარტავს, როგორც ქალსა და კაცს შორის კავშირს ოჯახის შექმნის მიზნით.
მაქსიმ პოტაპოვიჩი კამპანია “სამხედრო ლგბტქი” – ს წევრია, რომელიც გეი სამხედროების ფოტო და ვიდეომასალებს გვიზიარებს ბრძოლის ველიდან.
“ეს კანონი უნდა მივიღოთ ომის მიმდინარეობისას, რათა ჩვენმა ჯარისკაცებმა ბრძოლის ველზე უფრო თავდაჯერებულად იგრძნონ თავი და როდესაც ისინი სამოქალაქო ცხოვრებას დაუბრუნდებიან, იცოდნენ, რომ სანამ ისინი ჩვენთვის სანგრებში იბრძოდნენ, ჩვენ აქ მათთვის ვიბრძოდით”, – ამბობს პოტაპოვიჩი.
სამოქალაქო გაერთიანებები გარდაცვლილი მებრძოლების პარტნიორებს აძლევს ფინანსურ მხარდაჭერასა და ოფიციალურ აღიარებას, ასევე უფლებას, რომ მიიღონ სამედიცინო გადაწყვეტილებები მათი ახლობლების დაშავების შემთხვევაში.
ბევრი გეი უკრაინელი მებრძოლის ოჯახმა არ იცის თავიანთი ახლობლის სექსუალური რიენტაციის შესახებ. თუ გეი მებრძოლები ლეგალურად დაუქორწინებლები არიან, მათ ოჯახებს აქვთ უფლება, რომ ყველა მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილება თავად მიიღონ. ამის გამო, ზოგი შიშობს, რომ პარტნიორებს აუკრძალავენ მებრძოლთა დაკრძალვაზე მისვლას და მეტიც, სიკვდილის შესახებ არ შეატყობინებენ.
2022 წლის ნოემბერში ლედა კოსმაჩევსკას ფეისბუქ პოსტი ვირუსულად გავრცელდა, რომელშიც ნათქვამი იყო, რომ კოსმაჩევსკა თავის საუკეთესო მეგობარზე დაქორწინდა, რათა მისი მებრძოლი მეგობრის არჩევანი პატივცემული და დაფასებული ყოფილიყო: “რთული დრო რთულ ქორწინებებთანაა დაკავშირებული”, – ამბობს კოსმაჩევსკა.
პრაქტიკული რეალობის მიღმა, ომმა მოიტანა ეგზისტენციალური აქტუალობა თანაბარი უფლებებისთვის და ჰომოფობიის წინააღმდეგ ბრძოლაში ბევრი ლგბტ უკრაინელისთვის, თქვა პოტაპოვიჩმა, ლგბტ სამხედრო აქტივისტთა ჯგუფიდან.
”ისინი ნამდვილად გრძნობენ, რომ ომის დროს მათი ცხოვრება შეიძლება სწრაფად დასრულდეს, ამიტომ სურთ იცხოვრონ თავისუფალი ცხოვრებით, რამდენადაც შეუძლიათ,” – თქვა მან.
ბოლო ათწლეულის განმავლობაში უკრაინელმა აქტივისტებმა შესამჩნევად გააძლიერეს დემოკრატია, ქვეყანამ კი ევროპული ღირებულებები მიიღო, ამის გამო, ლგბტქი თემის უფლებებისადმი დამოკიდებულება სწრაფად შეიცვალა.
ბოლო გამოკითხვამ აჩვენა, რომ უკრაინელების 58% დადებითად ან ნეიტრალურად არის განწყობილი ლგბტქი მოქალაქეების მიმართ. მიუხედავად იმისა, რომ ეს მაჩვენებელი მნიშვნელოვნად დაბალია დიდ ბრიტანეთსა და დასავლეთ ევროპის სხვა ქვეყნებთან შედარებით, ის მნიშვნელოვანი და სწრაფი გაუმჯობესების მომასწავლებელია.
„2016 წელს იგივე მაჩვენებელი მხოლოდ 30% იყო, ასე რომ, ჩვენ გავაორმაგეთ მიმღებლობა ხუთ ან ექვს წელიწადში, რასაც სხვა პრაიდ მოძრაობებმა მიაღწიეს 10 ან 20 წელიწადში“, – თქვა პოტაპოვიჩმა. უკრაინელების აბსოლუტური უმრავლესობა – 80%-ზე მეტი – მხარს უჭერდა ჯარში მომსახურე გეი ჯარისკაცებს.
სოვსუნის მსგავსად, პოტაპოვიჩი ამ პროგრესს უყურებს, როგორც სახელმწიფოს სურვილს, მეტად მიიღოს ევროპული ღირებულებები. „ეს გავლენას ახდენს ჩვენს პოზიციაზე ევროპელი პარტნიორების წინაშე. ჩვენ ნამდვილად გვინდა ვაჩვენოთ, რომ უკრაინა დემოკრატიული ქვეყანაა“.
ჯერ კიდევ დიდი გზაა გასავლელი. ინსტიტუციური ჰომოფობია უკრაინის ნაწილებში, განსაკუთრებით სოციალურად უფრო კონსერვატიულ დასავლეთში, რელიგიური ჰომოფობიით არის გამყარებული. ომამდე პრაიდ მარშები ჩატარდა ხარკოვში, კიევსა და ოდესაში, მაგრამ არასოდეს ლვოვში.
თავდაცვის სამინისტრომ კანონპროექტს მხარი არ დაუჭირა და ამის ნაცვლად, საჯაროდ ეჭვქვეშ დააყენა მისი დებულებები. თავდაცვის სამინისტრომ თავისი პოზიციის დასაფიქსირებლად გამოგზავნა პასუხი.
წერილში საერთოდ არ იყო ლაპარაკი სექსუალური ორიენტაცია, თუმცა ნახსენები იყო რასა, კანის ფერი, პოლიტიკური და რელიგიური შეხედულებები, გენდერი, ეთნიკური და სოციალური წარმომავლობა, ფინანსური სტატუსი და ენა.
მაგრამ ლგბტ კამპანიის მონაწილეები და მათი ელაები დარწმუნებულნი არიან, რომ შეუძლიათ დაარწმუნონ სამინისტრო, მხარი დაუჭიროს ჯარისკაცებს.
”ჩვენ ვაიძულებთ მათ გადახედონ კანონპროექტს”, – ამბობს ოლგა კოლომიეცი, სნაიპერი. „თუ იბრძვი, იბრძოლე ბოლომდე, ეს ჩემი დევიზია ცხოვრებაში”.
თითქმის ათი წლის წინ, ორმა უკრაინელმა მამაკაცმა, რომლებიც ერთად ცხოვრობდნენ 10 წლის განმავლობაში, უჩივლა მთავრობას იმის გამო, რომ უარი თქვა მათ უფლებაზე, რომლითაც სარგებლობენ ჰეტეროსექსუალური წყვილები. ”ჩვენ ვიზიარებთ ყველა ჩვენს სიხარულს და უბედურებას, როგორც ნებისმიერი ოჯახი, მაგრამ სახელმწიფოს თვალში ჩვენ ორი ცალკეული კაცი ვართ”, – თქვა ანდრია მაიმულახინმა.
უკრაინის საქმეზე გადაწყვეტილება რამდენიმე თვეშია მოსალოდნელი. სოვსუნი ამბობს: ”უბრალოდ ვისურვებდი, რომ ეს უფრო ადრე მოხდეს, ვიდრე გვიან”.
აქონდროპლაზიის დიაგნოზის მქონე ბავშვის დედა მაკუნა გოჩიაშვილი Facebook-ზე წერს, რომ საბჭოს წევრებმა პროტოკოლში მშობლების შენიშვნები გაითვალისწინეს და საბოლოო ფორმა, სავარაუდოდ, 1-2 კვირაში იქნება.
გოჩიაშვილი აღწერს, რა ეტაპზეა ამ დროისთვის წამლის შემოტანის საკითხი:
“წინა შეხვედრის შეჯამება მართლა ფიზიკურად ვერ შევძელი, იმდენად გადაღლილი ვიყავი იმ დღესაც და მის მერეც.
მაგრამ შედეგად, წავიდა ჭორაობა და ბუნდოვანი ინფორმაციის გავრცელებები.
ამიტომ ვეცდები მარტივი ენით შევაჯამო:
წინა საბჭოზე ექიმების ჯგუფმა პროტოკოლის თითქმის საბოლოო ვერსია წარადგინეს. მშობლებმა გარკვეული შენიშვნები ჩავანიშნინეთ და დაგვპირდნენ, ჩავასწორებთო (და უკვე ჩაასწორეს კიდეც).
ჩასწორება და საბოლოო ფორმის მიცემა კიდევ რამდენიმე დღეს წაიღებს და ნაცვლად 10 ივნისისა, სავარაუდოდ 1-2 კვირით გადაიწევს.
წამლის მწარმოებელთან კომუნიკაცია ისევ გაუთქმელობის ეტაპზეა და ჩვენი შიში, რომ იქნებ საერთოდ არ ხდება მოლაპარაკება, ჩვენმა მეგობარმა იურისტებმაც კი დაგვარწმუნეს, რომ ამ მასშტაბის ტყუილს ვერ შეძლებენ – ბიომარინთან ნამდვილად არის კომუნიკაცია.
საბჭოზე მოვითხოვე, ერთ-ერთი მშობელი ჩართონ კომუნიკაციაში ბიომარინთან, ამაზე უარი გვითხრეს, რადგან თვითონ ბიომარინს აქვს მკაცრი წესები.
მშობლის ჩართვას მაინც ვითხოვთ და სახალხო დამცველი გვეხმარება, იქნებ შევძლოთ და ერთი მშობელი ჩავრთოთ კომუნიკაციაში ბიომარინთან. თუმცა, ახლა ყველაზე მნიშვნელოვანი, პროტოკოლის დასრულებაა. სანამ პროტოკოლი მზად არ იქნება, ბევრს ვერაფერს მოვითხოვთ. ექიმების ჯგუფის არც მაღალ პროფესიონალიზმში და არც კეთოლგანწყობაში ეჭვი არ შეგვაქვს. უბრალოდ, ბევრი ბიუროკრატიაა და ასევე ის ფაქტი, რომ აქონდროპლაზიაზე არასდროს დაწერილა არანაირო პროტოკოლი აქამდე და სრულიად 0-დან წერენ, საქმეს ურთულებს ექიმებს.
ველოდებით საბოლოო, ჩვენი თხოვნით ჩასწორებულ პროტოკოლს. პარალელურად ვეცდებით ჩავერთოთ ბიომარინთან მოლაპარაკებებში, თუმცა საფრთხილოა, საქმე არ გავაფუჭოთ. მოკლედ რომ ვთქვა, სამუშაო პროცესია და მოითხოვს მოთმინებას, ბოლომდე მიყოლას და დეტალებზე ორიენტირებას. გთხოვთ, არ გაავრცელოთ ჭორები”, – წერს გოჩიაშვილი.
გაერო-ს გენერალურმა ასამბლეამ “აფხაზეთიდან, საქართველო და ცხინვალის რეგიონიდან/სამხრეთ ოსეთი, საქართველო იძულებით გადაადგილებულ პირთა და ლტოლვილთა სტატუსის შესახებ” რეზოლუცია მიიღო . რეზოლუციას 100-მა ქვეყანამ დაუჭირა მხარი.
რეზოლუცია გმობს რუსეთის მიერ ოკუპირებულ საქართველოს რეგიონებში ძალისმიერი გზით განხორციელებულ დემოგრაფიულ ცვლილებებს, ადასტურებს დევნილთა უფლებას, ეთნიკური კუთვნილების მიუხედავად, დაბრუნდნენ საკუთარ სახლებში ღირსეულად და უსაფრთხოდ და ხაზს უსვამს მათი საკუთრების უფლების პატივისცემისა და დაცვის აუცილებლობას.
ჰუმანიტარული კონტექსტის გარდა, რეზოლუციას აქვს პრაქტიკული დატვირთვაც, ვინაიდან ის გაერო-ს გენერალურ მდივანს საქართველოში მცხოვრები დევნილი მოსახლეობის მდგომარეობისა და რეზოლუციის შესრულების თაობაზე ყოველწლიური ანგარიშის მომზადებას ავალებს. აღნიშნული განსაკუთრებულ მნიშვნელობას იძენს რუსეთის მიერ ოკუპირებულ საქართველოს ტერიტორიებზე ადამიანის უფლებათა კუთხით არსებული მძიმე ვითარებისა და საერთაშორისო მონიტორინგის მექანიზმების არარსებობის ფონზე, რაც კიდევ ერთ დაბრკოლებას წარმოადგენს იძულებით გადაადგილებულ პირთა და ლტოლვილთა უსაფრთხო და ღირსეული დაბრუნების გზაზე და განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ახლა, როდესაც რუსეთის მიერ უკრაინის წინააღმდეგ განხორციელებული აგრესიის შედეგად ლტოლვილთა და იძულებით გადაადგილებულ პირთა რიცხვის მნიშვნელოვნად გაზრდამ მსოფლიოში არსებული მძიმე ჰუმანიტარული ვითარება უფრო კიდევ უფრო გააუარესა.
რეზოლუცია ასევე მოუწოდებს ჟენევის მოლაპარაკებების მონაწილეებს, გაააქტიურონ ძალისხმევა რუსეთის მიერ ოკუპირებულ საქართველოს რეგიონებში უსაფრთხოებისა და ადამიანის უფლებების კუთხით არსებული მდგომარეობის გასაუმჯობესებლად, რაც, თავის მხრივ, ხელს შეუწყობს იძულებით გადაადგილებულ პირთა და ლტოლვილთა საკუთარ სახლებში დაბრუნების პროცესს.
გასული წლების მსგავსად, გაერო-ს წევრ ქვეყნებს მიმდინარე წელსაც მიეცათ შესაძლებლობა, გამხდარიყვნენ რეზოლუციის თანაავტორები და ამ გზით, კიდევ უფრო აქტიურად ჩართულიყვნენ რუსეთის აგრესიისა და ოკუპაციის შედეგად შექმნილი მძიმე ჰუმანიტარული ვითარების დაძლევის კუთხით საერთაშორისო ძალისხმევაში. შედეგად, მსოფლიოს სხვადასხვა რეგიონიდან რეზოლუციის თანაავტორთა რიგებს 64 ქვეყანა შეუერთდა, რაც გასულ წელთან შედარებით გაზრდილი მაჩვენებელია. აღნიშნული ფაქტი, კიდევ ერთხელ ადასტურებს, რომ ხსენებული რეზოლუცია უკვე გლობალურ ინიციატივას წარმოადგენს.
“ქართული მხარის მიერ ინიცირებული IDP რეზოლუციის განხილვისას, მხარდამჭერი განცხადებები გააკეთეს ავსტრალიის (CANS – კანადის, ავსტრალიის, ახალი ზელანდიის სახელით), ლიეტუვის (NORDIC/BALTIC სახელით), ევროკავშირის, აშშ-ის, გაერთიანებული სამეფოს, იაპონიის და უკრაინის დელეგაციებმა და გაეროს წევრ ქვეყნებს საქართველოს IDP რეზოლუციის მხარდაჭერისკენ მოუწოდეს.
ქართული დიპლომატიის დიდ წარმატებად უნდა ჩაითვალოს ის ფაქტი, რომ საქართველომ წელსაც შეძლო და შეინარჩუნა ყოველწლიური დინამიკა, რაც გამოიხატა, როგორც დევნილების შესახებ გაერო-ს გენერალური ასამბლეის რეზოლუციის, ასევე, რუსეთის მიერ ოკუპირებულ საქართველოს რეგიონებში არსებული მდგომარეობის შესახებ გაერო-ს ადამიანის უფლებათა საბჭოს რეზოლუციის მიღებაში.
საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტრო მადლობას უხდის ყველა იმ სახელმწიფოს, რომელმაც მხარი დაუჭირა რეზოლუციას და გახდა ინიციატივის თანაავტორი. აღნიშნული გადაწყვეტილებით თითოეულმა ქვეყანამ კიდევ ერთხელ დაუჭირა მხარი იძულებით გადაადგილებულ პირთა და ლტოლვილთა დაბრუნების უფლებას და თანადგომა გამოუცხადა თითოეულ დევნილს”, – აცხადებენ საგარეო საქმეთა სამინისტროში.
რეზოლუციის თანაავტორთა/თანასპონსორთა შორის არიან: ალბანეთი, ანდორა, ანტიგუა და ბარბუდა, ავსტრალია, ავსტრია, ბელგია, ბულგარეთი, კანადა, კოსტა-რიკა, ხორვატია, ჩეხეთი, დანია, ჯიბუტი, ესტონეთი, ფიჯი, ფინეთი, საფრანგეთი, საქართველო, გერმანია, საბერძნეთი,
გვატემალა, უნგრეთი,ისლანდია, ირლადია, იტალია, იაპონია, კირიბატი, ლატვია, ლიბერია, ლიხტენშტეინი, ლიეტუვა, ლიუქსემბურგი, მალტა, მარშალის კუნძულები, მიკრონეზია, მონაკო, მონტენეგრო, ნიდერლანდები, ჩრდილოეთ მაკედონია, ნორვეგია, პაპუა ახალი გვინეა, პოლონეთი, პორტუგალია, მოლდოვა, რუმინეთი, სან-მარინო, სლოვაკეთი, სლოვენია, ესპანეთი, შვედეთი, ტონგა, თურქეთი, ტუვალუ, უკრაინა, გაერთიანებული სამეფო, აშშ, კონგოს დემოკრატიული რესპუბლიკა, მალავი, მექსიკა, ახალი ზელანდია,პალაუ, სამოა, ტრინიდადი და ტობაგო, ვანუატუ.
საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის ინფორმაციით, მცირეწლოვანმა საბავშვო ბაღის წინააღმდეგ სასამართლო დავა მოიგო. მშობლების მტკიცებით, მათი 3 წლის შვილი ჯანმრთელობის ნიშნით დისკრიმინაციული მოპყრობის მსხვერპლი გახდა.
“გ.გ 2019 წლის სექტემბრიდან 2021 წლის ივლისამდე სწავლობდა თბილისში მდებარე ერთ-ერთ კერძო ბაღში. გ.გ-ს აღენიშნება განვითარების ეტაპების დარღვევა, თუმცა სპეციალისტების შეფასებით, მისთვის შეზღუდვების დაწესება არ ყოფილა საჭირო. მიუხედავად ამისა, მოპასუხე მხარე მას არ აძლევდა შესაძლებლობას სრულად ჩართულიყო საბავშვო აქტივობებში.
გ.გ-ს მიმართ დისკრიმინაციული მოპყრობა განხორციელდა მაშინ, როდესაც საბავშვო ბაღის სხვა აღსაზრდელები მზიან დღეს საბავშვო აუზში ერთობოდნენ, ის კი ოთახში იყო, თანატოლებისგან განცალკევებით”, – ამბობენ საია-ში.
საქმის მიმდინარეობისას, საიას მიმართვის საფუძველზე, საქართველოს სახალხო დამცველმა სასამართლოში სასამართლო მეგობრის წერილობითი მოსაზრება წარადგინა.
მათი ცნობით, თბილისის საქალაქო სასამართლომ სარჩელი დააკმაყოფილა. დაადგინა, რომ მოპასუხე კერძო ბაღის მხრიდან ადგილი ჰქონდა მცირეწლოვანი მოსარჩელის დისკრიმინაციას ჯანმრთელობის მდგომარეობის ნიშნით და მოპასუხეს, მოსარჩელის სასარგებლოდ, მორალური ზიანის სახით 2000 ლარის ანაზღაურება დააკისრა.
აქონდროპლაზიის დიაგნოზის მქონე ბავშვების მშობლები მთავრობის მხრიდან დროის ხელოვნურად გაწელვაზე საუბრობენ.
ფორმულას ეთერში ერთ-ერთ მშობელი ქეთი ბეგიაშვილი საუბრობს, რომ ამ ეტაპზე “გასახარი არაფერია”. მისი თქმით, საბჭოს შედგენილ პროტოკოლში შეცდომები იყო. მაგალითად, მშობლების უკმაყოფილება გამოიწვია ასაკობრივმა ზღვარმა – პროტოკოლში მითითებული იყო მკურნალობის ასაკობრივი ზღვარი 5 წლიდან, როცა ევროკავშირის ქვეყნებში 2 წლიდან იწყება.
მისი განცხადებით, უკვე 1 თვე გავიდა, რაც მთავრობასთან მოლაპარაკებები დაიწყეს, თუმცა წამლის მომწოდებელ კომპანიასთან დაკავშირებით, ასევე, იმაზე, თუ რა ეტაპზეა სახელმწიფო, ინფორმაცია მშობლებამდე არ მიდის.
“შიში გვაქვს მშობლებს, რომ ხდება დროის ხელოვნურად გაწელვა და ზუსტად, როგორც გვითხრა მინისტრმა, რომ 2024 წლიდან ჩასვამდნენ ბავშვებს მკურნალობაში, ზუსტად ამის განხორციელებას გეგმავენ. ამას არც ერთი მშობელი არ შევეგუებით, ჩვენს შვილებს ყოველ დღეს უკარგავენ.
გვაინტერესებს, უშუალოდ როდის იქნება წამალი ამ ბავშვებისთვის, რომ დამთავრდეს ეს ტანჯვა. კიდევ ვიძახით, ვთხოვთ, ვეხვეწებით, რომ ნუ გვაიძულებენ, ისევ დავბრუნდეთ იქ, სადაც 19 დღე ვიყავით. ძალიან რეალური ეჭვი გვაქვს იმის, რომ ისევ ყველაფერი ჭიანურდება, არ გვეუბნებიან კონკრეტულ დროს. შესწორებას რამდენი ხანი სჭირდება, რომ პროტოკოლის საბოლოო სახე დასრულდეს, გადაეცეს საბჭოს შესამოწმებლად, შემდეგ მინისტრს დასამტკიცებლად, ამასაც წელავენ, აღარ დამთავრდა, დავიღალეთ, წელიწადი და 8 თვე გვესმის უახლოესი დღეები, უახლოესი დღეები. ჩვენი ნერვებით თამაშობენ”, – განაცხადა ბეგიაშვილმა.
23 მაისს აქონდროპლაზია იაშვიათი დაავადებების სახელმწიფო პროგრამაში დაემატა.
ნახეთ: რა ეტაპზეა აქონდროპლაზიის სამკურნალო პრეპარატის საქართველოში შემოტანის საკითხი
