სექტემბერი 2022 - Page 6

ნინა ვესტი ახალ ფილმში ლეგენდარული დრეგ ქვინის, დივაინის როლს ასრულებს

ამერიკული რეალითი შოუს, Rupaul’s Drag Race-ის მე-11 სეზონის მონაწილე, ნინა ვესტი ერიკ აპელის ახალ ფილმ Weird: The Al Yankovic Story-ში ლეგენდარული ამერიკელი დრეგ შემსრულებლის, დივაინის როლს ასრულებს.

ლგბტქი აქტივისტი, კომიკოსი და მსახიობი, ნინა ვესტი პოპულარული სიმღერების პაროდიული ვერსიების შემსრულებლის, ალ იენკოვიჩის შესახებ გადაღებულ ფილმში არაერთ ცნობილ მსახიობთან ერთად მონაწილეობს. ევან რეიჩელ ვუდი მადონას როლს ასრულებს, კვინტა ბრანსონი — ოპრა უინფრის, ხოლო მთავარ როლში დენიელ რედკლიფია.

ფილმის პრემიერა 8 სექტემბერს, ტორონტოს საერთაშორისო კინოფესტივალზე შედგა.

ეს პირველი შემთხვევა არ არის, როცა ნინა ვესტისა და ლეგენდარული დრეგ შემსრულებლისა და მსახიობის სახელები ერთმანეთს დაუკავშირდა — 1988 წელს გამოსულ ფილმ Hairspray-ში მთავარ როლში დივაინი იყო, მის სასცენო ვერსიაში კი ნინა. 

წყარო: The Entertainment

დედოფალი ელიზაბეტი და ლგბტქი უფლებები

დიდი ბრიტანეთისა და ჩრდილოეთ ირლანდიის გაერთიანებული სამეფოს დედოფალი ელიზაბეტ II 8 სექტემბერს, 96 წლის ასაკში გარდაიცვალა. ის ისტორიაში შევიდა, როგორც მონარქი, რომელიც ყველაზე ხანგრძლივად იყო ტახტზე და დედოფლობის 70 წლის იუბილეც აღნიშნა. ელიზაბეტი 1952 წელს, მამის, მეფე ჯორჯ VI-ის გარდაცვალების შემდეგ ავიდა ტახტზე.

ბოლო წლების განმავლობაში დედოფალი განიხილავდა ლგბტქი უფლებებს და მხარდაჭერას საჯაროდ გამოხატავდა. გავიხსენოთ ამ თემასთან დაკავშირებული რამდენიმე მნიშვნელოვანი ფაქტი.

ლგბტქი ადამიანების თანასწორობის მხარდაჭერა

2013 წელს, ელიზაბეტ მეორემ, ერთა თანამეგობრობისთვის, რომელშიც 50-ზე მეტი ერი შედის, მათ შორის, ყოფილი ბრიტანეთის კოლონიები და გაერთიანებული სამეფო და რომლის სიმბოლური ხელმძღვანელიც გაერთიანებული სამეფოს მონარქია, ახალი წესდება დაამტკიცა.

წესდებაში ვკითხულობთ:

“უდავოდ ვეწინააღმდეგებით ყველა სახის დისკრიმინაციას, სქესის, რასის, კანის ფერის, სარწმუნოების, პოლიტიკური რწმენის მიუხედავად”.

დედოფლის მხარდაჭერა ადამიანების ნაწილმა მოიწონა და პროგრესულ სვლად შეაფასა, მაგრამ ზოგიერთ აქტივისტს ეჭვები გაუჩინა, რადგან ტექსტი ისე იყო ფორმულირებული, რომ კონკრეტულად ლგბტქი ადამიანებს არ მოიცავდა.

დედოფლის კურთხევა ქორწინების თანასწორობისთვის

2013 წელს, ელიზაბეტ მეორემ პარლამენტის მიერ მიღებული კანონები დალოცა, რომლებიც ინგლისსა და უელსში ერთი და იმავე სქესის წყვილთა ქორწინებას აკანონებდა. მოგვიანებით, 3 წლის შემდეგ, გაზეთმა Daily Mail გამოქვეყნა სტატია, რომლის თანახმადაც, დედოფალს არ სურდა თანხმობის გაცემა. ბუკინგემის სასახლემ ამ ისტორიას “ყალბი და დაუსაბუთებელი” უწოდა.

ლგბტქი უფლებების მომდევნო საჯარო მხარდაჭერა

2017 წელს, პარლამენტის გახსნაზე სიტყვით გამოსვლისას, დედოფალმა ელიზაბეტმა მთავრობას გაერთიანებული სამეფოს გეი მოქალაქეებისა და სხვადასხვა ჯგუფის დისკრიმინაციისგან დაცვისკენ მოუწოდა.

“ჩემი მთავრობა მიაღწევს პროგრესს ანაზღაურებებს შორის გენდერული უთანასწორობის აღმოსაფხვრელად და ადამიანების დისკრიმინაციის დასაძლევად, მათი რასის, რწმენის, სქესის, შეზღუდული შესაძლობლის თუ სექსუალური ორიენტაციის მიუხედავად”, — განაცხადა დედოფალმა.

ამ სიტყვებმა, ლგბტქი აქტივისტებისგან როგორც მოწონება, ასევე კრიტიკა დაიმსახურა.

“მოხარული ვართ, რადგან მოვისმინეთ აღიარება, რომ მომდევნო 2 წლის განმავლობაში დისკრიმინაციის სხვა ფორმებთან ერთად, სექსუალური ორიენტაციის საფუძველზე დისკრიმინაციის დასაძლევად მეტის გაკეთებაა საჭირო. ამავდროულად, გვაშფოთებს ის, რომ არაფერი იყო ნახსენები გენდერული იდენტობის საფუძველზე დისკრიმინაციის წინააღმდეგ ბრძოლაზე”, — ნათქვამია ლგბტქი უფლებათა ჯგუფის, Stonewall-ის განცხადებაში.

პირველი ღიად გეი თანამშრომელი სამეფო კარზე

ოლი რობერტსი სამეფო კარზე 2018 წლამდე მუშაობდა. მისი ევალებოდა დედოფლის თანხლება ოფიციალურ შეხვედრებზე, ძაღლების გასეირნება და ფოსტის შეგროვება. გავრცელებული ინფორმაციით, რობერტსი სამსახურიდან მას შემდეგ გაათავისუფლეს, რაც “საკუთარი თანამდებობის მეშვეობით ცნობადობის მოპოვება მოინდომა”. აქტივისტებით თქმით, ოლი რობერტსი არ ყოფილა საჯაროობის მაძიებელი და მისი თანამდებობიდან გადადგომა ბუკინგემის სასახლეში არსებულ ჰომოფობიაზე მიუთითებდა. ამასთან დაკავშირებით სამეფო ოჯახს კომენტარი არ გაუკეთებია.

გარდაქმნის თერაპიის წინააღმდეგ

2021 წლის პარლამენტის გახსნისას დედოფალმა მთავრობას დაავალა, აეკრძალა გარდაქმნის თერაპია – მავნე პრაქტიკა, რომელიც ლგბტქი ადამიანების “გამოსწორებას” ისახავს მიზნად.

“გატარდება რეფორმები რასობრივი და ეთნიკური უთანასწორობის აღმოსაფხვრელად და გარდაქმნის თერაპიის ასაკრძალად”, — განაცხადა მან.

დღესდღეობით, ბრიტანეთში გარდაქმნის თერაპია იკრძალება არასრულწლოვნებისთვის და იმ ზრდასრულებისთვის, რომლებსაც კლიენტის “ინფორმირებული თანხმობა” არ აქვთ. აკრძალვა მხოლოდ სექსუალურ ორიენტაციას ეხება და მასში არ მოიაზრება გენდერული იდენტობა.

2023 წლის ტურიზმის დედაქალაქი LGBTQI ადამიანებისთვის საშიშ ყაზახეთში იქნება

უზბეკეთმა ქვეყნის ტურისტული ღირსშესანიშნაობების საერთაშორისო მოგზაურებისთვის უკეთ გასაცნობად ინფლუენსერები, იუთუბერები და ბლოგერები დაიქირავა, რადგან გაეროს მსოფლიო ტურიზმის ორგანიზაციის გადაწყვეტილებით, სამარყანდი 2023 წლის მსოფლიო ტურიზმის დედაქალაქია.

ქვეყანის იმიჯს მსოფლიოს როგორც ფერად, ამაღელვებელ, მოგზაურებისთვის უსაფრთხო ადგილად წარუდგენენ, მაგრამ ეს სიმართლე არ არის — უზბეკეთი ლგბტქი ადამიანებისთვის საშიში ქვეყანაა.

უზბეკეთში, ზრდასრულ კაცებს შორის სექსუალური ურთიერთობა არალეგალურია და 3 წლამდე პატიმრობით ისჯება (კრიმინალური კოდექსის 120-ე მუხლი). ექიმები გეი, ბისექსუალი და ტრანსგენდერი მოქალაქეების აივ-სტატუსს პოლიციას ატყობინებენ. მეტიც, Human Rights Watch-ის ცნობით, 2017-2021 წლებში სულ მცირე 6 კაცს იძულებითი ანალური შემოწმება ჩაუტარეს, რაც სასამართლოს მიერ მხარდაჭრილი პრაქტიკაა, რათა ჰომოსექსუალური აქტივობა დადგინდეს. გაეროს წამების საწინააღმდეგო კომისიამ დროებითი დაკავების იზოლატორებსა და უზბეკეთის ციხეებში წამების — ელექტროშოკის, დაწვის, ფრჩხილების დაძრობის, სექსუალური ძალადობის შემთხვევების შესახებაც მიიღო ცნობები. მიუხედავად იმისა, რომ ლგბტქი ადამიანების სიცოცხლისთვის საშიში გარემოებების შესახებ არაერთი დადასტურებული ფაქტი ვრცელდება, გაეროს მსოფლიო ტურიზმის ორგანიზაციამ სამარყანდის 2023 წლის მთავარ ტურისტულ მიმართულებად დასახელების გადაწყვეტილება მაინც მიიღო.

ამიტომ, თანასწორობისა და ტოლერანტობის მხარდამჭერმა საერთაშორისო მოძრაობა All Out–მა პეტიცია გაავრცელა, რომლითაც უზბეკური ტურიზმის ბოიკოტს ისახავენ მიზნად, სანამ ლგბტქი უფლებების პატივისცემა ქვეყნისთვის მნიშვნელოვანი არ გახდება.

პეტიციის ავტორების თქმით, “გაერო ვალდებულია, ლგბტქი ადამიანების უფლებათა დაცვას ყურადღება მიაქციოს”, ამიტომ მსოფლიო ტურიზმის დედაქალაქის გადარჩევას მოითხოვენ, სანამ კაცებს შორის ნებაყოფლობითი სექსის დეკრიმინალიზაცია არ მოხდება და უზბეკეთი გაეროს კონვენციით გათვალისწინებული წამების საწინააღმდეგო მოთხოვნების დაცვას არ დაიწყებს.

All Out-ის პეტიციის მხარდაჭერა, რომელსაც ამ დროისთვის 7 ათასზე მეტი ხელმომწერი ჰყავს, აღნიშნულ ბმულზე გადასვლით შეგიძლიათ.

როგორ ამოიღეს ჰომოსექსუალობა დაავადებათა სიიდან ამერიკაში — ისტორია

დაახლოებით 50 წლის წინ, ამერიკელმა ლგბტქი აქტივისტებმა მიაღწიეს იმას, რასაც იმდროინდელი “ყველაზე დიდი გეი გამარჯვება” ეწოდა — მათ შეძლეს, ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაციის წევრები ეიძულებინათ, ჰომოსექსუალობა ფსიქიკური დაავადებების ოფიციალური კლასიფიკაციიდან და ფსიქიკური აშლილობების დიაგნოსტიკური და სტატისტიკური სახელმძღვანელოდან ამოეღოთ.

ჰომოსექსუალობის, როგორც ფსიქიკური დაავადების მოხსენიებით, ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაცია და მისი წევრები ლგბტქი ადამიანების სტიგმატიზაციას ახდენდნენ და ჩრდილს აყენებდნენ მათ სექსუალობასა და გენდერულ გამოხატვას. დეკლასიფიკაციამ, რომელსაც მრავალწლიანი ძალისხმევა დასჭირდა, კულმინაციას 1973 წლის მაისში მიაღწია, როდესაც ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაციის ყოველწლიურ კონფერენციაზე ლგბტქი აქტივისტებმა ხმა აიმაღლეს.

მოგვიანებით, ასოციაციის სამეურვეო საბჭომ მხარი დაუჭირა ჰომოსექსუალობის ფსიქიკურ აშლილობათა სიიდან ამოღებას. ამ ცვლილებამ ყველას მიანიშნა, რომ ფსიქიკურ დაავადებასა და ჰომოსექსუალობას შორის თანდაყოლილი კავშირი არ არსებობდა.

მოვლენები, რომელიც ჰომოსექსუალობის დაავადებათა სიიდან ამოღებას უძღოდა წინ

ბევრისთვის შეიძლება რთული გასაგები იყოს, რამდენად დიდი პროგრესია მიღწეული ლგბტქი ადამიანების სოციოკულტურული მიმღებლობის მიმართულებით — ამერიკულ სამართლებრივ სისტემაში ჰომოსექსუალური ქცევა კრიმინალიზებული იყო; ფედერალურ და შტატის მთავრობებს ჯერ კიდევ არ ჰქონდათ შემუშავებული და მოწესრიგებული კანონმდებლობა იმ ლგბტქი ადამიანებისთვის, რომლებიც სამუშაოსა და საცხოვრებელს ეძებდნენ; ჰეტერონორმატიულობაზე დაჟინებით აკეთებდნენ აქცენტს და ამის გამო ყველას სტიგმატიზაცია ხდებოდა, ვინც ამ ჩარჩოში არ ექცეოდა.

ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაციის დაარსება

ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაცია 1844 წელს, აშშ-ის დაწესებულებების 13 ზედამხედველის მიერ ფსიქიკური დაავადებების მქონე ადამიანებისთვის დაარსდა. ორგანიზაციამ წევრების მიღება მეორე მსოფლიო ომის დასრულების შემდეგ დაიწყო, სავარაუდოდ, იმ კანონპროექტის გამო, რომელიც ათასობით ახალგაზრდა კაცს (ძირითადად თეთრკანიანებს) კოლეჯში სწავლის საშუალებას აძლევდა. დეკლასიფიკაციის მცდელობის პერიოდში ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაცია ძირითადად კაცების მიერ დომინირებულ ორგანიზაციას წარმოადგენდა, რადგან მე-20 საუკუნის შუა ხანებამდე აშშ-ის უნივერსიტეტების უმეტესობა ქალებს თავიანთ რიგებში არ იღებდა.

ფსიქიკური აშლილობების პირველი დიაგნოსტიკური და სტატისტიკური სახელმძღვანელო

ფსიქიკური აშლილობების პირველი დიაგნოსტიკური და სტატისტიკური სახელმძღვანელო 1952 წელს შეიქმნა. გზამკვლევმა სექსუალური “გადახრების” იერარქია ჩამოაყალიბა, რითაც ჰეტეროსექსუალობა და ჰეტეროსექსუალური ქცევა ამერიკულ კულტურაში იდეალიზებულ ადგილას დააყენა. ჰეტეროსექსუალობის “ნორმად” მიღებისას, ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაციამ ჰომოსექსუალობა აქცია მიუღებლად, “სხვად”. ასოციაციის ოფიციალური პირები დაჟინებით მოითხოვდნენ “ბუნებრივი” ან “ჯანსაღი” ქცევის კოდიფიკაციას და მის დიფერენცირებას “არაბუნებრივისგან”, რაც “არაჯანსაღ” ქცევასთან იყო ასოცირებული. ორგანიზაცია მიიჩნევდა, რომ არაპროკრეაციული სექსი არაბუნებრივი იყო, რადგან არ შეიძლებოდა დასრულებულიყო ბავშვის გაჩენით.

მრავალწლიანი დაპირისპირება ლგბტქი აქტივისტებსა და ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაციას შორის

ჰომოსექსუალობის, როგორც დიაგნოზის ფსიქიკური აშლილობების დიაგნოსტიკური და სტატისტიკური სახელმძღვანელოდან ამოღების კამპანიას 1960-იან წლებში სერიოზული სახე მიეცა, რომელსაც მხარს უჭერდნენ სამოქალაქო, ქალთა და ლგბტქი უფლებადამცველი მოძრაობები მთელი ქვეყნის მასშტაბით.

“ჰომოფილურ” მოძრაობად წოდებულმა გეებისა და ლესბოსელების უფლებების დამცველმა ორგანიზაციებმა დიდ ქალაქებში, როგორიცაა ნიუ-იორკი, სან-ფრანცისკო და ფილადელფია, არჩეულ ოფიციალურ პირებთან დაპირისპირება და ლგბტქი ხილვადობისა და უფლებებისათვის საჯარო კამპანიების გამართვა დაიწყეს. გეი უფლებებისთვის ბრძოლა სხვადასხვა ფრონტზე მიმდინარეობდა და ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაციის დეკლასიფიკაციის მცდელობა თანასწორობისა და მიმღებლობის გასაზრდელად ბრძოლის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ნაწილი იყო.

მრავალწლიანი პროტესტის შემდეგ, აქტივისტებმა ძალისხმევის გააძლიერეს. მათ გადაწყვიტეს, ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაციის კონფერენციებზე ევლოთ, რომელშიც პრაქტიკოსები ფსიქიატრიისა და ფსიქოლოგიის პანელებსა და დისკუსიებს ესწრებოდნენ. ისინი მსგავს შეხვედრებზე შეძლებდნენ ჰომოსექსუალობის დეკლასიფიცირების მოთხოვნას.

ლესბოსელი აქტივისტი, კარლა ჯეი მონაწილეობას იღებდა პანელურ დისკუსიაში “სექსის პრობლემებზე”, რომელიც ჰომოსექსუალობის “განკურნების” მიზნით შოკურ მკურნალობას უჭერდა მხარს. კარლას თქმით, აქტივისტებმა ასოციაციის წევრებს ყვირილი დაუწყეს, რათა დაეტოვებინათ საკუთარი სკამები და ქუჩაში გამოსულიყვნენ.

ლესბოსელი აქტივისტი კარლა ჯეი

მიუხედავად შეუჩერებელი წინააღმდეგობისა, აქტივისტებს მრავალი დაბრკოლების წინააღმდეგ უწევდათ ბრძოლა. იყო იმის საშიშროებაც, რომ ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაციას იარლიყი “ფსიქიკურად დაავადებული” ქვიარ ადამიანების წინააღმდეგ გამოეყენებინა, რათა მათთვის საკუთარ გამოცდილებებზე ხელისუფლებასთან საუბარი არალეგიტიმური გაეხადათ. მათი მოწოდებები არანაირ ეთიკურ ჩარჩოში არ ჯდებოდა.

“სან-ფრანცისკოში ჩატარებული კონფერენციის წევრებმა აქციის მონაწილეები მანიაკებად და შიზოფრენიით დაავადებულებად შერაცხეს”, — წერს მეცნიერი აბრაამ ჯ. ლუისი ჟურნალში სექსუალობის ისტორიის შესახებ.

ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაციაზე გამარჯვებისთვის, აქტივისტებს ორგანიზაციის წევრების სენსიტიურობა უნდა გამოეყენებინათ. მათი მიზანი ასოციაციის წევრების დამოკიდებულების შეცვლა იყო. 1972 წელს, დალასში ჩატარებულ პირველ კონფერენციაზე, რომელზეც ჰომოსექსუალობის შესახებ დისკუსია გაიმართა და რომელსაც ასოციაციაში მყოფი ლგბტქი ადამიანები ხელმძღვანელობდნენ, გეი პრაქტიკოსმა, ჯონ ფრაიერმა დეკლასიფიკაციის კამპანიის სახელით განცხადება გააკეთა. გეი ფსიქიატრად იდენტიფიცირებასთან დაკავშირებული რისკის გამო, ფრაიერმა თავი წარმოადგინა, როგორც “ექიმი ჰენრი ანონიმი”, საკუთარი ვინაობა კი ნიღბითა და ხმის შემცვლელი მიკროფონის საშუალებით დამალა.

გეი აქტივისტები ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაციის 1972 წლის კონფერენციაზე

“გამოაჩინეთ გამბედაობა და აღმოაჩინეთ გზები, რომლითაც თქვენ, ჰომოსექსუალ ფსიქიატრებს შეგიძლიათ მოძრაობებში ჩართვა, რომლებიც ჰომოსექსუალების მიმართ დამოკიდებულის შეცვლას ცდილობენ. ყველა ჩვენგანს გვაქვს რაღაც დასაკარგი”, — განაცხადა კონფერენციაზე ფრაიერმა.

მისი ჩვენება ასოციაციის წევრებისათვის დამარწმუნებელი არ აღმოჩნდა, ამიტომ კლასიფიკაცია იმ წელს არ შეუცვლიათ. ამის მიუხედავად, ამ ინციდენტმა მნიშვნელოვან ცვლილებას ჩაუყარა საძირკველი.

ლგბტქი აქტივისტების საბოლოო პროტესტი, რომელმაც შედეგი გამოიღო

1973 წელს ლგბტქი აქტივისტებმა დასახულ მიზანს მიაღწიეს. წინა წლების მსგავსად, მათ ჩაშალეს დაგეგმილი კონფერენციები და სიტყვით გამოვიდნენ. ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი გამოსვლა 1973 წლის მაისის კონფერენციაზე, ჰონოლულუში შედგა. გეი აქტივისტი, რონალდ გოლდი სიტყვით გამოვიდა და ასოციაციის წევრებს მიმართა:

„შეწყვიტეთ, თქვენ მაავადებთ!“

ეს სიტყვები ორაზროვანი იყო: ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაციის წევრები ამტკიცებდნენ, რომ გოლდი საკუთარი სექსუალური ორიენტაციის გამო ავად იყო, რაც გულისხმობდა, რომ “მედიცინის პროფესიონალები” თავად ქმნიდნენ ავადმყოფობას, რომელიც არ არსებობდა, ასევე, სტიგმატიზაციით ასოციაცია ხელს უწყობდა იმ მძიმე სოციალური პირობების გაღრმავებას, რომელიც გოლდის მსგავს ადამიანებს აზიანებდა.

გარდა იმისა, რომ აქტივისტებმა ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაციის არგუმენტებში არსებული ხარვეზების ჩვენება შეძლეს, ასევე დაამტკიცეს, რომ საზოგადოების პროდუქტიული წევრები იყვნენ. მათი აზრით, იმის დემონსტრირებით, რომ ხელსაყრელი სამსახურის პოვნა, ურთიერთობების შენარჩუნება და ჰეტერონორმატიულ კულტურაში ასიმილირება შეეძლოთ, დაამტკიცებდნენ ჰომოსექსუალობის ბუნებრიობას — იმას, რომ მასში დამამცირებელი და არანორმალური არაფერია.

ლგბტქი აქტივისტთა ბანერები კონფერენციაზე

1973 წლის დეკლარაციის კენჭისყრიდან რამდენიმე დღეში, The New York Times-თან ინტერვიუში, ნომენკლატურის კომიტეტის წევრმა, რობერტ ლ. სპიცერმა თქვა, რომ ფსიქიკური მდგომარეობა შეიძლება განისაზღვროს, როგორც ის, რაც იწვევს დისტრესს ან არღვევს სოციალურ ფუნქციონირებას, როგორც სამსახურის ან ურთიერთობის დაწყება და შენარჩუნება.

“ცხადია, რომ ჰომოსექსუალობა ამ მოთხოვნებს არ აკმაყოფილებს. ბევრი ჰომოსექსუალი არ ავლენს განზოგადებულ დაქვეითებას და კმაყოფილია საკუთარი სექსუალური ორიენტაციით”, — განაცხადა სპიცერმა.

მოგვიანებით, ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაციის ოფიციალურ განცხადებაში სპიცერის სიტყვებიც გამოჩნდა:

“ჰომოსექსუალობა არ გულისხმობს განსჯის, სტაბილურობის, სანდოობისა ან ზოგადად, სოციალური ან პროფესიული შესაძლებლობების დარღვევას”.

დეკლასიფიკაციის კამპანიის შედეგები

იმ დროს ბევრი ლგბტქი ადამიანისთვის ფსიქიკური კლასიფიკაციის შეცვლა ძალიან გვიანი აღმოჩნდა. ჰომოსექსუალობა აღარ ითვლებოდა ავადმყოფობად, მაგრამ სტიგმა კვლავ რჩებოდა. თუმცა, დაავადებათა სიიდან ამოღება მეცნიერებისთვის ამ თემის შესწავლის სტიმული გახდა.

“თუ ჰომოსექსუალობა არ აკმაყოფილებს ფსიქიკური აშლილობის კრიტერიუმებს, მაშინ რა არის ის?” — კითხულობდა სპიცერი.

მისი აზრით, აღწერილობით ის შეიძლებოდა სექსუალური ქცევის ერთ-ერთ ფორმად ჩაგვეთვალა. თუმცა, მიუხედავად იმისა, რომ ჰომოსექსუალობას ფსიქიკურ აშლილობად აღარ განიხილავდნენ, სპიცერს არ შეეძლო იმის თქმა, რომ ეს “ნორმალური”, ან ისეთივე ღირებული იყო, როგორც ჰეტეროსექსუალობა.

ლგბტქი აქტივისტების კამპანია წარმატებული აღმოჩნდა, თუმცა მას გაუთვალისწინებელი შედეგებიც მოჰყვა. საკუთარი მიზნის მიღწევის დროს, აქტივისტები დისტანცირდებოდნენ იმ პირებისგან, რომლებსაც ფსიქიკური დაავადებები ჰქონდათ, რაც აძლიერებდა სტიგმას არანეიროტიპული ქცევისა და მახასიათებლების შესახებ. უფრო მეტიც — ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაციამ, ფსიქიკური დაავადების განსაზღვრის მიზნით, ზეწოლას უფრო მეტი პოტენციური დიაგნოზის შექმნით უპასუხა. საბოლოოდ, დეკლასიფიკაციის კამპანიამ ხელი შეუწყო იმ ავტორიტეტების ძალაუფლების გაძლიერებას, რომლებსაც თავდაპირველად გეი აქტივისტები აკრიტიკებდნენ.


მოგვიანებით, ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაციის შემდეგ, 1990 წლის 17 მაისს ჰომოსექსუალობა მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციამაც (WHO) ამოიღო საერთაშორისო დაავადებათა კლასიფიკაციიდან. ჰომოფობიასთან, ტრანსფობიასთან და ბიფობიასთან ბრძოლის საერთაშორისო დღე 2004 წლიდან ყოველ 17 მაისს სწორედ ამიტომ აღინიშნება.

არაბულმა ქვეყნებმა ნეტფლიქსისგან ლგბტქი კონტენტის წაშლა მოითხოვეს

სპარსეთის ყურის საბჭომ, რომელიც კატარს, საუდის არაბეთსა და არაბეთის გაერთიანებულ საამიროებს წარმოადგენს, ამ ქვეყნებისთვის ნეტფლიქსისგან ლგბტქი შინაარსის კონტენტის წაშლა მოითხოვა. საბჭოს თქმით, მსგავსი კონტენტი “ისლამურ და საზოგადოებრივ ღირებულელებს” ეწინააღმდეგება.

BBC-ის ცნობით, საუდის არაბეთის სახელმწიფო ტელევიზიამ Al Ekhbariya ნეტფლიქსი ლგბტქი ადამიანებზე გადაჭარბებული ყურადღების გამახვილების გამო “ჰომოსექსუალობის ხელშეწყობაში” დაადანაშაულა.

“ყველა კანონიერ ზომას მივმართავთ, რათა დავიცვათ საუდის არაბეთის სუვერენიტეტი, მოქალაქეები და მაცხოვრებლები ნებისმიერი ინტელექტუალური თავდასხმისგან, რომელიც საზოგადოებაზე, მის ღირებულებებზე და მათი თაობების აღზრდის უსაფრთხოებაზე ზეგავლენის მოხდენას ისახავს მიზნად“, — განაცხადა აუდიოვიზუალური მედიის გენერალური კომისიის დირექტორმა, ესრა ასერმა.

ტელევიზია Al Ekhbariya-ს კრიტიკის ქვეშ მოექცა ნეტფლიქსის ფილმი Cuties და საბავშვო შოუ Jurassic World: Camp Cretaceous . სპარსეთის ყურის საბჭოს თქმით, ამორალური გზავნილების კინემატოგრაფიაში გაშუქება საფრთხეს უქმნის ბავშვების ჯანსაღ აღზრდას.

BBC-ის ცნობით, საუდის არაბეთის კინოთეატრებში არ გაუშვეს მარველის ბოლო ფილმიც – Doctor Strange in the Multiverse of Madness, რადგან დისნეიმ საუდის არაბეთის რეგულაციური ორგანოს დავალებით ფილმიდან ლგბტქი საკითხების ამოღებაზე უარი თქვა.

“არაბეთის გაერთიანებულ საამიროებში, საუდის არაბეთსა და სხვა მუსლიმურ ქვეყნებში ანალოგიურად უარი თქვეს Disney Pixar-ის ანიმაციური საბავშვო ფილმის Lightyear გაშვებაზე, რადგან მასში ერთი და იგივე სქესის წყვილის ურთიერთობა იყო წარმოდგენილი”, — იტყობინიება Reuters.

როგორც სპარსეთის ყურის საბჭომ განაცხადა, ამიერიდან მედიის დამკვირვებელი ნეტფლიქსის კონტენტს მონიტორინგს გაუწევს და ადგილობრივი კანონების დარღვევის შემთხვევაში, საჭირო ზომებს მიმართავს.

ისლამური კანონმდებლობით საუდის არაბეთში ჰომოსექსუალური ქცევა სიკვდილით ან გაროზგვით ისჯება. სასჯელი ერთმანეთისგან “შემთხვევის სიმძიმის” მიხედვით განსხვავდება.

ანიმაციურ სერიალ Peppa Pig-ში ერთნაირსქესიანი წყვილი პირველად გამოჩნდა

Peppa Pig-ის, პოპულარული ანიმაციური საბავშვო სერიალის ახალ სერიაში ერთნაირსქესიანი წყვილი გამოჩნდა.

ანიმაციის ახალ სერიაში, ოჯახები პეპას კლასელი, პოლარული დათვი პენი საკუთარ დედებს ხატავს და მათ შესახებ საუბრობს.

“მე პენი ვარ, პოლარული დათვი. დედასთან და მეორე დედასთან ერთად ვცხოვრობ. ერთი დედა ექიმია, მეორე კი სპაგეტის ამზადებს. მიყვარს სპაგეტი”, — მიმართავს პენი პეპას.

ეპიზოდმა მნახველებში აზრთა სხვადასხვაობა გამოიწვია. ნაწილი ინკლუზიურ გადაწყვეტილებას მიესალმა, ზოგიერთმა კი ერთნაირსქესიანი წყვილის ანიმაციაში გამოჩენის გადაწყვეტილება არ მოიწონა.

ბრიტანულმა ორგანიზაციამ, დაცული სკოლების ალიანსმა ტვიტი გამოაქვეყნა, რომელშიც ნათქვამია, რომ “ერთნაირსქესიანი წყვილების ასაკისთვის შესაბამისი რეპრეზენტაცია სასიამოვნო ფაქტია”.

ჯერ კიდევ 2019 წელს, პეტიცია გავრცელდა, რომლითაც ანიმაციის სცენარისტებს მეტი ინკლუზიურობისკენ მოუწოდებდნენ.

“ბავშვები, რომლებიც პეპა გოჭის ამბავს უყურებენ, იმ ასაკში არიან, როცა სამყაროს შეცნობას სწავლობენ და ერთნაირსქესიანი წყვილების გამოცდილების ჩვენებაზე უარის თქმა ისეთ წარმოდგენას ქმნის, თითქოს მხოლოდ მარტოხელა ან სხვადასხვა სქესის მქონე წყვილების ურთიერთობაა ნორმალური. ასე შეიძლება ერთნაირსქესიანი წყვილების შვილებმა თავი გარიყულად იგრძნონ და სხვა ბავშვების მიერ ბულინგის ხელშეწყობაც კი მოხდეს”, — ეწერა იყო პეტიციის აღწერაში, რომელმაც 23 ათას ხელმოწერაზე მეტის შეგროვება შეძლო.

საბავშვო ანიმაციური სერიალს პეპა გოჭი 180 ქვეყანაში უყურებენ და 40 ენაზეა თარგმნილი, მათ შორის ქართულად. Peppa Pig გლობალური მოვლენაა, რომელიც ეკრანებზე 2004 წელს გამოჩნდა და დღეისთვის პროექტის სათამაშოები და ტანსაცმლის ხაზი აქტიურად იყიდება. მეტიც, ანიმაციამ საკუთარი ტურისტული პარკი — პეპა გოჭის სამყაროც შექმნა.

წყარო: CNN

ხარკოვში პრაიდ კვირეული გაიმართება

17-დან 25 სექტემბრამდე, ხარკოვში რუსეთთან ომის დროს გარდაცვლილი ლგბტქი ადამიანების პატივსაცემად და ევროპრაიდის მხარდასაჭერად პრაიდ კვირეული იმართება, რომლის სლოგანი “ერთიანნი, როგორც არასდროს” იქნება.

ხარკოვ პრაიდის ინსტაგრამ გვერდზე გამოქვეყნებული ინფორმაციით, კვირეულის განმავლობაში ქორწინების თანასწორობის მხარდამჭერი პერფორმანსი და მარშია დაგეგმილი. ღონისძიებები კი ხარკოვის გარეუბანში გაიმართება.

„პრაიდის გუნდს ესმის, რამდენად რთულ ვითარებაშია ქვეყანა, ამიტომ მიზნად გვაქვს, თავისუფლების, თანასწორობისა და მრავალფეროვნების პატივისცემის მნიშვნელობაზე გავამახვილოთ ყურადღება, ასევე შევძლოთ იმ განსხვავების მსოფლიოსთვის დემონსტრირება, რაც რუსეთის ტოტალიტარულ რეჟიმთან შედარებით გვაქვს“, — ნათქვამია ხარკოვ პრაიდის განცხადებაში.

პრაიდ კვირეულის ორგანიზატორების თქმით, წლევანდელი პრაიდი ზეიმი არ იქნება, რადგან უკრაინა გლობალური ბოროტების წინააღმდეგ იბრძვის.

„ლგბტქი ადამიანები წინააღმდეგობის აქტიური ნაწილი არიან. და თუ ქვიარ ადამიანები საკუთარი ქვეყნისთვის იღუპებიან, სახელმწიფომ ისინი სხვებთან თანასწორი უფლებებით უნდა უზრუნველყოს“, — აღნიშნულია ორგანიზაციის განცხადებაში.

უცხოელი გეი სამხედროების თქმით, უკრაინულ ჯარში მიმღებლობას გრძნობენ

აშშ-ის საზღვაო ძალების ყოფილი სამხედრო, ედი ეტუ სატელეფონო ინტერვიუსას იმ მიზეზებზე საუბრობს, რის გამოც კალიფორნიის სიმშვიდე მიატოვა და უკრაინულ ჯარში მოხალისედ ჩაეწერა.

ედი საბრძოლო დაპირისპირების ეპიცენტრთან ყოფნა მოუწია და ბაზაზე საჰაერო თავდასხმა განხორციელდა, თუმცა ერთი რამ, რაც მისი დარდის მიზეზი არაა, სექსუალური ორიენტაციაა. ეტუ გეი სამხედროა, რომელიც ცალრქის (უკრაინელი ლგბტქი სამხედროების ემბლემა) ემბლემას ამაყად ატარებს.

“ამ ცალრქის ემბლემის აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყანაში უპრობლემოდ ტარება შესანიშნავი შეგრძნებაა. თავს შემდგარად გრძნობ, როცა მსგავს სიტუაციაში, სადაც ხალხი არსებობისთვის იბრძვის, დახმარებას გადაწყვეტ და ხალხი კეთილგანწყობით გეგებება”, — აღნიშნავს ეტუ.

ლგბტქი მებრძოლები უკრაინულ ჯარში რუსეთის თავდასხმის დაწყების დღიდან ხილვადები იყვნენ, ბევრი სამოქალაქო პირი არმიაში ჩაეწერა და ცალრქის ლოგოს საკუთარი იდენტობის ღიად დაფიქსირების მიზნით ტარება გადაწყვიტა.

აქტივისტების ნაწილი მიიჩნევს, რომ თავდაცვის ძალებში გაწევრიანება ქვიარ უფლებებთან დაკავშირებით ხალხის მხარდაჭერის ზრდის წინაპირობად იქცა.

ეტუ აქამდე ერაყშიც მსახურობდა, ქამინგაუთი კი საზღვაო ძალებში ყოფნის დროს გადაწყვიტა. იხსენებს, რომ იმ დროს “საოცრად შეშინებული” იყო, ახლანდელი მდგომარეობა კი ბევრად უკეთესია — “უკრაინელები მიმღებლები არიან ან ამბივალენტური გრძნობები აქვთ, მაგრამ მხარს მაინც გიჭერენ და ეს ასეც უნდა იყოს”.

რუსეთის სამხედრო თავდასხმა უკრაინელი ლგბტქი ადამიანებისთვის განსაკუთრებით შოკისმომგვრელი იყო, რადგან პუტინის რუსეთში ქვიარ ადამიანები ჩაგვრის სამიზნე არიან და არსებობდა მოლოდინი, რომ რუსეთის გამარჯვების შემთხვევაში, ქვეყანაში თუნდაც დროებითი კონტროლის დამყარებისას ლგბტქი ადამიანები პირველ სამიზნედ იქცეოდნენ.

ომამდე უკრაინის კონსერვატიული დაჯგუფებები, რომელთაც ხშირად მართლმადიდებელი ეკლესია უმაგრებდა ზურგს, ასევე ულტრამემარჯვენე ჯგუფები, ლგბტქი ადამიანებს თავს ესხმოდნენ და თანასწორუფლებიანობას საფრთხეს უქმნიდნენ. ომის საწყის დღეებში კიევ პრაიდის აქტივისტები ულტრამემარჯვენე ჯგუფების მზარდი თავდასხმების შესახებაც აქტიურად საუბრობდნენ, თუმცა ბოლო დროს მდგომარეობა მნიშვნელოვნად გამოსწორდა.

დალას კეისი კიდევ ერთი ამერიკელი გეი სამხედროა, რომელიც უკრაინის ჯარს შეუერთდა და მისი თქმით, სხვადასხვა იდეოლოგიისა და შეხედულების ადამიანის გვერდით უწევს ყოფნა, თუმცა საფრთხე არ შეჰქმნია.

კეისი საერთაშორისო ლეგიონისა და კიდევ ერთი უცხოური სამხედრო დანაყოფის წევრი იყო, რის შემდეგაც უცხოელი მოხალისეების დანაყოფი შექმნა და სახიფათო ზონებიდან მშვიდობიანი მოსახლეობისა და დაჭრილი სამხედროების გამოყვანის ოპერაციებში მონაწილეობს.

ეტუ და კეისი, მიუხედავად იმისა, რომ არმიაში მათი გაწევრიანების თვითმიზანი ლგბტქი უფლებების განმტკიცება არ ყოფილა, მიიჩნევენ, რომ აღნიშნული სიტუაცია უკრაინელებს ადამიანთა უფლებების დაცვისკენ განაწყობს, მიუხედავად მათი სექსუალური ორიენტაციისა თუ გენდერული იდენტობისა.

წყარო: Gay Times

15 ქვიარ მწერალი, რომელმაც მსოფლიო ლიტერატურაზე წარუშლელი კვალი დატოვა

მსოფლიო ლიტერატურის ისტორიაში არაერთი ქვიარ ავტორი გვხვდება, რომლებმაც მწერლობაზე წარუშლელი კვალი დატოვეს. ყველასთვის ცნობილი მწერლების ნაწარმოებები მრავალ ენაზეა ნათარგმნი, მათი შინაარსის მიხედვით ფილმებს იღებენ, სპექტაკლებს დგამენ, ნაწარმოებებს ხელახლა გამოსცემენ და ეს ტექსტები ათწლეულების თუ ასწლეულების შემდეგაც კი არ კარგავენ აქტუალობას. თუმცა ავტორების პირადი ცხოვრება, მათი სექსუალური ორიენტაცია, თვითძიება და მჩაგვრელ საზოგადოებაში ცხოვრებისგან მოტანილი სირთულეები ცოტამ თუ იცის.

არადა, ის მემკვიდრეობა, რომელიც ქვიარ ავტორებმა დატოვეს, წარმოუდგენლად დიდია. ამ სტატიაში სწორედ ასეთ, ყველასთვის ცნობილ და საყვარელ ავტორებს შეხვდებით.

ჰანს კრისტიან ანდერსენი

The fairy-tale world of Hans Christian Andersen | Books | DW | 01.07.2021

პიესების, სამოგზაურო მემუარების, რომანებისა და ლექსების ავტორს, ჰანს კრისტიან ანდერსენს უმეტესობა სალიტერატურო ზღაპრებით იცნობს. მე-19 საუკუნის გამორჩეული დანიელი ავტორის ზღაპრები საოპერო დადგმების, სერიალებისა და ფილმების შთაგონების წყაროდ იქცა და ეს ტექსტები 125-ზე მეტ ენაზეა ნათარგმნი. არ არსებობს ადამიანი, რომელსაც მისი ერთი ზღაპარი მაინც არ წაუკითხავს. იმპერატორის ახალი ტანსაცმელი, პატარა ქალთევზა, პრინცესა და მუხუდოს მარცვალი, მახინჯი იხვის ჭუკი თუ სხვა ყველასთვის ცნობილი ზღაპრები საუკუნეებს შემდეგაც აქტუალურია, თუმცა მწერლის პირადი ცხოვრებისა და მისი სექსუალობის შესახებ ცოტამ თუ იცის.

ანდერსენი ედვარდ კოლინზე იყო შეყვარებული, სწორედ მას მიუძღვნა პატარა ქალთევზა, თუმცა ცალმხრივი სიყვარული ურთიერთობად ვერასდროს იქცა.

„ჩემი შენდამი სენტიმენტები ქალურია. ჩემი ბუნების ფემინურობა და ჩვენი მეგობრობა საიდუმლოდ უნდა დარჩეს“, — სწერდა ანდერსენი კოლინზს, თუმცა როგორც წერილის ადრესატი აღნიშნავს, არ შეეძლო იმავეთი ეპასუხა, რაც ანდერსენს გულს უკლავდა.

როგორც ჩანს, უპასუხოდ არ დარჩენილა გრძნობები კარლ ალექსანდრის მიმართ: „სასახლის ეზო ჩემს ოთახამდე ჩემთან ერთად მკლავგაყრილმა გაიარა, სიყვარულით მაკოცა და მთხოვა, მუდამ მყვარებოდა, მიუხედავად იმისა, რომ ჩვეულებრივი ადამიანი იყო, მთხოვა, მთელი ზამთარი მასთან დავრჩენილიყავი… მელანქოლიური განწყობით ჩამეძინა, მაგრამ ბედნიერს, რადგან ამ პრინცის სასახლის სტუმარი ვიყავი და ვუყვარდი… ყოველივე ზღაპარს ჰგავდა“.

ანდერსენს ურთიერთობები ჰქონია როგორც ქალებთან, ისე კაცებთან და მისი პირადი ცხოვრება ლიტერატურის შთაგონებადაც იქცა. ზოგიერთი ბიოგრაფი აღნიშნავს, რომ მას ურთიერთობა ჰქონდა დანიელ მოცეკვავე ჰაროლდ შარიფთან, რაც მისი ზღაპრის — თოვლის კაცის შთაგონების წყაროდ იქცა.

მარსელ პრუსტი

მარსელ პრუსტის დაკარგული დროის ძიებაში ალბათ ყველა დროის ყველაზე მნიშვნელოვანი ნაწარმოებების ციკლია, რომელიც გარდასული დროის მოხელთების, ყრმობისა და ზრდასრულობაში გადაბიჯების შესახებ დაწერილ ყველაზე გამორჩეულ რომანებს აერთიანებს. ის მრავლად შეიცავს ავტობიოგრაფიულ დეტალებს, თუმცა არა ცნობებს ავტორის სექსუალური ორიენტაციის შესახებ. მიუხედავად იმისა, რომ მისი პერსონაჟების განვითარების, მისწრაფებათა ჩამოყალიბების გზაზე გეი ავტორის გამოცდილებათა ამოკითხვა შეიძლება, პრუსტი საკუთარ სექსუალურ ორიენტაციას წყევლად მიიჩნევდა და ღიად არ ეხებოდა.

მისმა გარემოცვამ იცოდა, რომ გეი იყო, თუმცა ავტორი ამ ნაწილს თავს არიდებდა. პრუსტი ამაზე ღიად მხოლოდ მე-19 საუკუნის 90-იანი წლების ჩანაწერებში საუბრობს. ჩანაწერები მისი ნაწარმოებების ციკლის, დაკარგული დროის ძიებაში, ნაწილად არ ქცეულა, თუმცა საკუთარი სექსუალობის გააზრების ტრაგიკული ამბავი 21-ე საუკუნეში ცალკე კრებულად გამოიცა.

ქართულად ნათარგმნია პრუსტის 4 ნაწარმოები — სვანის მხარეს, სოდომი და გომორი, შეღერებულ ქალიშვილთა ჩრდილში და ნაპოვნი დრო.

ონორე დე ბალზაკი

ონორე დე ბალზაკს ქართველი მკითხველი დიდი ხანია კარგად იცნობს. მისი ნაწარმოებების დიდი ნაწილი ქართულად ჯერ კიდევ საბჭოთა კავშირის პერიოდში ითარგმნა, განახლებული გამოცემები და ახალი თარგმანები კი წიგნების მაღაზიებში დღემდე მრავლად გვხვდება.

თუმცა მკითხველთა დიდმა ნაწილმა არ იცის, რომ ბალზაკი იყო ერთ-ერთი პირველი ევროპელი ავტორი, რომლის ნაწარმოებებშიც ქვიარ პერსონაჟები, გრძნობები და ავტორის მიერ საკუთარი სექსუალობის კვლევის ანარეკლი ჩანს. ყველაზე გამორჩეული პერსონაჟი კი ალბათ ჟაკ კოლინია, რომელიც ავტორის 3 სხვადასხვა ნაწარმოებში შეცვლილი სახელებით, სხვადასხვა იდენტობას ამოფარებული გვხვდება. ბალზაკი პერსონაჟის მომნუსხველ ძალას ნელ-ნელა გვიხატავს. კოლინი პირველად მამა გორიოში ჩნდება, დაკარგულ ილუზიებში კი ბევრად უკეთ ვეცნობით, კიდევ ერთ ტექსტში, კურტიზან ქალთა ბრწყინვალება და სიღატაკე, პერსონაჟი ისევ ბრუნდება.

ზოგიერთი ბიოგრაფი აღნიშნავს, რომ ბალზაკი კაცებთან ურთიერთობისას ბევრად ბედნიერად გრძნობდა თავს და ფლუიდური სექსუალობა ჰქონდა. მისი ნაწარმოების პერსონაჟებში დანახული სექსუალობისა და გენდერის კვლევა ალბათ სწორედ პირადი ლტოლვის ანარეკლია.

მიუხედავად იმისა, რომ ბალზაკის ცნობილ ნაწარმოებებში ქვიარ თემატიკა, პერსონაჟები ან განცდები ხშირად გვხვდება, ავტორმა გენდერული იდენტობის ცვალებადობა, ფლუიდურობა ყველაზე უკეთ ადამიანური კომედიის ციკლის ნოველაში, სარაზინი, ასახა. ნოველა სარაზინისა და კასტრატი საოპერო მომღერლის, ზამბინელას სიყვარულის შესახებ მოგვითხრობს. ბალზაკი ამ ნაწარმოებით უცვლელ გენდერულ იდენტობას კითხვის ნიშნის ქვეშ აყენებს.

ოსკარ უაილდი

Who was Oscar Wilde?

ოსკარ უაილდს გამორჩეული პიესები თუ ლიტერატურული ზღაპრები რომ არ დაეწერა და მისი შემოქმედება მხოლოდ ყველასთვის კარგად ცნობილი რომანი, ლიტერატურის ისტორიაში ყველაზე ლამაზი, დამატყვევებელი კაცი პერსონაჟის შესახებ დაწერილი ნაწარმოები, დორიან გრეის პორტრეტი ყოფილიყო, საყოველთაო აღიარებას მაინც მოიპოვებდა.

1900 წელს, 46 წლის ასაკში გარდაცვლილი ბრიტანელი მწერლის გავლენა ცალსახაა, თუმცა ამის პარალელურად, ცნობილია ავტორის პირად ცხოვრებაში მომხდარი არაერთი ტრაგიკული ფაქტი.

1883 წელს, უაილდი კონსტანს ლოიდზე დაქორწინდა და სწორედ ამ პერიოდიდან იწყება მისი ორმაგი ცხოვრება — ქორწინება ქალზე და საიდუმლო ურთიერთობები კაცებთან. 1890 წელს მეგობართან და გამომცემელთან, რობერტ ბოლდუინ როსთან ჰქონდა ურთიერთობა, 1891 წელს კი ლორდ ალფრედ დაგლასს შეხვდა, რომელთანაც 4-წლიანი ურთიერთობა ჰქონდა, თუმცა ალფრედი მამამ ამის შესახებ შეიტყო და უაილდი ჰომოსექსუალობისთვის დაასმინა. ავტორი ბრალდების გამო 3 წლით, 1897 წლამდე პატიმრობაში იყო, სადაც მისი ჯანმრთელობა მნიშვნელოვნად გაუარესდა. ოსკარ უაილდს პატიმრობის და შემდგომ პერიოდში მნიშვნელოვანი აღარაფერი დაუწერია.

უილიამ ბეროუზი

William S. Burroughs and the Cult of Rock 'n' Roll

ერთ-ერთ ყველაზე გავლენიან ამერიკელ მწერალს, უილიამ ბეროუზს წინააღმდეგობრივი ცხოვრება ჰქონდა და მისი გადაწყვეტილებები თუ იდეები დღეს შეიძლება ბევრისთვის საკამათო იყოს, თუმცა მე-20 საუკუნის ლიტერატურაზე მისი გავლენა ცალსახაა.

მწერლობაში ახალი ტექნიკის, “ნაფლეთების მეთოდის” შემომტანი ავტორი მთელი ცხოვრება ნარკოდამოკიდებული იყო. საკუთარი თავის სიძულვილი, პარანოია ტანჯავდა და მისი ნაწარმოებების ღერძად სწორედ აღნიშნული თემები იქცა. მისი ტექსტები კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ნაწილი მწერლის სექსუალური ორიენტაციაა, რომელსაც ლიტერატურის გავლითაც იკვლევდა.

ჯერ კიდევ მოზარდობისას გააცნობიერა, რომ გეი იყო და ამის შესახებ პირად ჩანაწერებშიც ღიად საუბრობდა, თუმცა იხსენებდა, რომ მოზარდობისას შეშინებული, დაბნეული იყო და ვერ ხვდებოდა, როგორ უნდა მოეპოვებინა სხვა ბიჭების ყურადღება.

მწერლის სექსუალური ორიენტაციის შესახებ ცნობები ჯერ კიდევ მის ადრეულ ნაწარმოებებში გამოიკვეთა, თუმცა ერთ-ერთი ადრეული ნაწარმოები, ჰომოსექსუალობის შესახებ დაწერილი ლიტერატურული კვლევა “პიდერი” 1985 წლამდე სწორედ იმ დროისთვის საკამათო თემების გამო არ გამოქვეყნებულა.

ქართულად ნათარგმნია მწერლის ორი ნაწარმოები — ჯანქი და შიშველი საუზმე, რომლებიც მწერლის ბიოგრაფიის, ადიქციის, ორიენტაციის გასააზრებლად შესანიშნავი საშუალებაა.

თრუმენ კეპოუტი

კეპოუტი ღიად გეი მწერალი იყო, რომელმაც მისი თანამედროვე ლგბტქი ავტორების უმრავლესობისგან განსხვავებით, არნახული პოპულარობის მოპოვება შეძლო და ერთ-ერთ ყველაზე გავლენიან მწერლად სიცოცხლეშივე იქცა.

მისი ერთ-ერთი ადრეული ნაწარმოები, სხვა ხმები, სხვა ოთახები გეი მოზარდის ცხოვრების შესახებ ჰყვება. ავტობიოგრაფიული დეტალებით, საკუთარი სექსუალობის ძიების მწერლისეული გამოცდილებით გამდიდრებული ქვიარ ნაწარმოები საკუთარი თავის მიღების შესახებ მოგვითხრობს.

მისი ყველაზე ცნობილი ნაწარმოები კი მაინც საუზმე ტიფანისთან არის. ნაწარმოების ეკრანიზაცია, რომლის მთავარ როლში ოდრი ჰეპბერნია, ნებისმიერმა კინომოყვარულმა იცის. საუზმე ტიფანისთან და მწერლის კიდევ ერთი გამორჩეული ნაწარმოები, ხელის აუკანკალებლად ქართულადაც არის ნათარგმნი.

კეპოუტის რამდენიმე ხანგრძლივი ურთიერთობა ჰქონდა, თუმცა პოლიგამი იყო და ურთიერთობების პარალელურად სხვა კაცებსაც ხვდებოდა.

სელმა ლაგერლეფი

Selma Lagerlof Biography

“ეს შენი კოცნები, რომლებზეც წერილებში მიყვები, ჩემთვის დიდ თავსატეხად იქცა. კოპენჰაგენში ქალების ურთიერთობა ბევრჯერ მინახავს, რაც მაიძულებს, ვიფიქრო, რა არის ბუნების განზრახვა”, — წერდა სელმა ლაგერლეფი, ყველაზე გამორჩეული შვედი მწერალი, პირველი ქალი ნობელიანტი ლიტერატურის დარგში, რომელსაც ეს პატივი ჯერ კიდევ 1909 წელს ხვდა წილად.

ლაგერლეფის ნაწარმოებები ქართულად საბჭოთა დროსვე ითარგმნა. მისი საბავშვო ნაწარმოები, ნილსისა და გარეული ბატების მოგზაურობა, ლიოვენშოლდების ბეჭედი, საგა იოსტა ბერლინგზე და ა.შ. მწერლის ოსტატობის საუკეთესო დადასტურებაა.

გარდაცვალების წინ, 1940 წლისთვის მწერალს ერთადერთი მოთხოვნა ჰქონდა, მისი წერილები მხოლოდ მისი სიკვდილიდან 50 წლის შემდეგ უნდა გამოქვეყნებულიყო. ამის მიზეზი მარტივია — საყოველთაოდ დაფასებულ მწერალს არ უნდოდა, რომ ქვეყანაში, სადაც ჰომოსექსუალობა იმ დროისთვის კრიმინალიზებული იყო, მისი და საყვარელი ქალის 20 წელზე მეტი ხნის მიმოწერა გამოექვეყნებინათ.

მწერლის ანდერძი შესრულდა და მისმა სინაზით სავსე წერილებმა მკითხველამდე მხოლოდ 90-იან წლებში მიაღწია. ლაგერლეფის სექსუალური ორიენტაცია, რომელსაც მთელი ცხოვრება მალავდა, დღეს უკვე ყველასთვის ცნობილია.

გერტრუდ სტაინი

Gertrude Stein | Poetry Foundation

გერტრუდ სტაინი მე-20 საუკუნის პირველი ნახევრის ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი ავტორია, რომლის ტექსტებში სექსუალობისა და იდენტობის კვლევას მნიშვნელოვანი ადგილი უკავია. სტაინს ეკუთვნის ქამინგაუთის შესახებ დაწერილი ერთ-ერთი პირველი მოთხრობა, რომელიც ისევე, როგორც მისი ტექსტების უმრავლესობა, ავტობიოგრაფიულია.

ფემინისტი, ქვიარ მწერალი მის გარემოცვაში ლესბოსელ ავტორად ითვლებოდა, თუმცა მის ცხოვრებას გენდერული დისფორია, ტრანს-იდენტობის გაცნობიერება გასდევს თან. მისი ბიოგრაფების აზრით, სტაინმა, მიუხედავად იმისა, რომ იმ დროისთვის გაბედული ადამიანი იყო და საკუთარი თავის მიღებაც შეძლო, საკუთარი გენდერული იდენტობის ბოლომდე გათავისება ვერ მოახერხა, რაც სოციალური გარემოებებისა და ინფორმაციის არარსებობის ბრალი უნდა იყოს.

თანამედროვე გაგებით, სტაინის ხედვა გენდერული როლების მიხედვით ადამიანის ტალანტის შეფასების შესახებ მოძველებულია, თუმცა გასათვალისწინებელია ის, რომ ავტორის მიერ საკუთარი თავისა თუ ქალის როლის შეფასებას მნიშვნელოვნად განსაზღვრავდა იმ დროის ჰეტერონორმატიული განწყობები.

ქართულად ნათარგმნია სტაინის ერთადერთი ნაწარმოები, სამი სიცოცხლე. მისი ლიტერატურული მემკვიდრეობა, მათ შორის, სექსუალობისა და გენდერის კვლევის თვალსაზრისით ბევრად მნიშვნელოვან ტექსტებს აერთიანებს — სინაზის წერტილებსა და ელის ტოკლასის ავტობიოგრაფიას, რომლის ნარატორი სტაინის პარტნიორია, თუმცა რეალურად ეს ავტორის ავტობიოგრაფიაა.

ანდრე ჟიდი

French writer André Gide passed away | Scholar Source

ანდრე ჟიდი 1947 წლის ნობელიანტი, მე-20 საუკუნის ერთ-ერთი ყველზე გამორჩეული მწერალია, რომლის ტექსტებში სექსუალური თავისუფლების ძიებას, იდენტობის კვლევას, მორალურსა და ამორალურს შორის ზღვრის ძიებას, გნებავთ, უარყოფას, მნიშვნელოვანი ადგილი უჭირავს.

მის ნაწარმოებში, მორალის უარმყოფელი, ალბათ ყველაზე უკეთ იკითხება დეტალები ავტორის ბიოგრაფიიდან. რომანი ახალგაზრდა კაცის შესახებ გვიყვება, რომელიც ჰეტერონორმატიულობის ჩარჩოს არღვევს და “ნაცნობი მიწების დატოვებით, უცხოობაში ყოფნით” საკუთარი თავის ძიების გზას გადის.

აღსანიშნავია, რომ ჟიდი მე-19 საუკუნის ბოლოს ოსკარ უაილდთან მეგობრობდა. მისი და მარსელ პრუსტის წერილები კი, მათ შორის, ავტორების სექსუალური ორიენტაციის შესახებ, ერთგვარი დიალოგია.

ქართულად ნათარგმნია მწერლის ნაწარმოებები — ცოლთა სკოლა, ყალბი ფულის მჭრელები და ვიწრო კარიბჭესთან.

ვირჯინია ვულფი

ვირჯინია ვულფი, ფოლკნერთან და ჯოისთან  ერთად, ცნობიერების ნაკადის ყველაზე გამორჩეული ავტორია, რომლის ნაწარმოებები მრავალ ენაზეა ნათარგმნი. ქართულ ენაზე არის მისი მისის დოლოვეი, ორლანდო, გზა შუქურისკენ, ასევე, მოთხრობების კრებული სახლი მოჩვენებებით და ესე საკუთარი ოთახი.

ავტორის ტექსტები ძლიერი ქალი პერსონაჟების ირგვლივ ტრიალებს, ორლანდო კი, მათ შორის, გენდერის კვლევაა, რომელიც დღემდე თანამედროვედ იკითხება.

ვულფი ქორწინებაში იყო კაცთან, რომელსაც სულიერ მეგობრად უფრო მიიჩნევდა, თუმცა ავტორის ცხოვრების მთავარი სიყვარული ვიტა საკვილ-უესტი იყო, რომელთან მიმოწერაც ვულფის სექსუალური ორიენტაციის, სიყვარულისა და ურთიერთობის შეუძლებლობის გაცხადებაა, რაც გარკვეულწილად სოციალური განწყობებით იყო განპირობებული.

ივლინ ვო

Evelyn Waugh - IMDb

ივლინ ვოს უკეთურთა მოდგმა ქართულად ჯერ კიდევ საბჭოთა დროს ითარგმნა, ბრაიდსჰედში დაბრუნება კი ქართულად 2018 წელს გამოიცა. ბრაიდსჰედში დაბრუნების მთავარი ხაზი გეი ურთიერთობაა, რაც დიდწილად მწერლის ბიოგრაფიით არის ნაკარნახევი.

ავტორის მიერ საკუთარი სექსუალობის შემეცნება მათ შორის სოციალურმა განწყობებმა განსაზღვრა. ერთ-ერთ ყველაზე გავლენიან ბრიტანელ ავტორს ოქსფორდში სწავლის პერიოდში კაცებთან ჰქონდა ურთიერთობები და ამ კავშირებს თვითშემეცნების მნიშვნელოვან ნაწილად მიიჩნევდა. თუმცა, იმ დროს გავრცელებული მოსაზრების მიხედვით, ქვიარ ურთიერთობები გამართლებული, იყო თუ ეს ადამიანის ცხოვრებაში ერთ-ერთი ფაზა იყო და არა განუყოფელი ნაწილი, რომელიც ადამიანის ცხოვრებას გასდევდა, ამიტომ, ბისექსუალი ავტორი ცხოვრების გვიანდელ წლებში ჰეტეროსექსუალურ ურთიერთობებში იყო.

ჯეიმს ბოლდუინი

Black Body: Rereading James Baldwin's “Stranger in the Village” | The New Yorker

მე-20 საუკუნის ამერიკული ლიტერატურის ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული ხმა, გენიოსი მწერალი, რომელიც შავკანიანი გეი ადამიანების გამოცდილებას ასახავდა და შავკანიანთა სამოქალაქო უფლებების მოძრაობის გულად იქცა, ქართველებმა ნაკლებად იციან, რადგან მისი ნაწარმოებები ქართულად ნათარგმნი არ არის. არადა, მისი ნაწარმოებების — ჯოვანის ოთახი, წადი, იქადაგე მთიდან, ასევე, ესეების, წერილების, რასობრივი უთანასწორობისა და ძალმომრეობის შესახებ დაწერილი ნარკვევების გარეშე ამერიკული ლიტერატურის ისტორია ძნელად წარმოსადგენია.

ღიად გეი ავტორის ნაწარმოებებში პირადი თვითგამორკვევის, ბრძოლის, ჰომოფობიურ და რასისტულ გარემოში ცხოვრებით განპირობებული სირთულეები აშკარად იკითხება, თუმცა ქართველ მკითხველს ამერიკული ლიტერატურის ეს გამორჩეული მწერალი ჯერ კიდევ აღმოსაჩენი ჰყავს.

ტუვე იანსონი

Stream On Tove Jansson by Royal Society Literature | Listen online for free on SoundCloud

“ქალი შემიყვარდა სიგიჟემდე. ეს ისეთი ბუნებრივი და გულწრფელია, რომ ვერავითარ პრობლემას ვერ ვხედავ. ამაყი და უკონტროლოდ ბედნიერი ვარ. უკანასკნელი კვირები თავგადასავლებით სავსე ხანგრძლივ ცეკვას, სინაზეს, სიმძაფრეს ჰგავს – სიმარტივითა და სილამაზით გამორჩეულ ახალ მიწებზე ექსპედიციას”, — ეს სიტყვები ტუვე იანსონს ეკუთვნის. ყველა დროის ერთ-ერთი გამორჩეული საბავშვო ავტორი ლესბოსურ სიყვარულზე ღიად მეგობრისთვის მიწერილ წერილში საუბრობს. 

იანსონი საბავშვო ლიტერატურის გამორჩეული მწერალი იყო, რომელმაც მუმინების სამყარო შექმნა — კეთელი არსებებით დასახლებული მიწა, რომლის ილუსტრაციებიც ავტორსვე ეკუთვნის.

მიუხედავად იმისა, რომ ფინეთში 70-იანი წლების დასაწყისამდე ჰომოსექსუალობა კრიმინალიზებული იყო, იანსონს პირად ცხოვრებაზე უარი არ უთქვამს და ცხოვრების დიდი ნაწილი პარტნიორ ქალთან ერთად გაატარა, ამიტომ ლგბტქი მკითხველებისთვის მისი გამბედაობა, სოციალური გარემოებების მიუხედავად საკუთარი ბედნიერებისკენ სწრაფვა და ლიტერატურული მემკვიდრეობა განსაკუთრებით ძვირფასია.

ტენესი უილიამსი

The Man Who Queered Broadway | The New Yorker

“ჩემი ჰომოსექსუალობა დასაძრახად არასდროს ჩამითვლია და არც იმ საკითხად მიმიჩნევია, რომელზეც დიდი ყურადღება უნდა გამემახვილებინა. ამას უბრალოდ ბუნების შემთხვევითობად ვთვლი”, — ამბობდა ყველა დროის ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული დრამატურგი, რომლის პიესები — ტრამვაი სახელად სურვილი, შუშის სამხეცე, კამინო როიალი, კატა თუნუქის გახურებულ სახურავზე თუ სხვა ნებისმიერმა თეატრალმა, ლიტერატურის მოყვარულმა კარგად იცის.

ავტორის შემოქმედებაზე, მისივე თქმით, გავლენა არა სექსუალურმა ორიენტაციამ, არამედ მარტოობამ იქონია და სწორედ მარტოობის დღეებში დაიწერა მისი ყველაზე ცნობილი პიესები.

ტრამვაი სახელად სურვილი და კამინო როიალი ქართულადაც არის ნათარგმნი.

იუკიო მიშიმა

მე-20 საუკუნის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი იაპონელი ავტორი, იუკიო მიშიმა საკუთარ სექსუალობასა და გენდერულ იდენტობას ავტობიოგრაფიულ ტექსტებში ღიად იკვლევდა.

ნიღბის აღსარება მისი მოზარდობის, სექსუალური ლტოლვისა და იდენტობის აღმოჩენის პერიოდს ეძღვნება და საუკეთესოდ ხსნის მწერლის ბიოგრაფიასაც, რომელიც მუდამ ტრაგიზმით იყო სავსე. აღსანიშანვია, რომ მწერალმა საკუთარი ცხოვრება-პერფორმანსი, რომელსაც ხშირად გარე დამკვირვებლის თვალით სწავლობდა, ჰარაკირით დაასრულა.

ქართულად ნათარგმნია მისი მოთხრობები ნიღბის აღსარება და ოქროს ტაძარი.

ქვიარ ძალით შთაგონებული სასიყვარულო წერილი — ქვიარ კამპანია This is Love

სოციალური მედიის მენეჯერი და მსახიობი იელიტა ალი, რომელიც ცნობილია ფილმებიდან Weirdos და The Whole Truth, ქვიარ კამპანიაში „ეს არის სიყვარული“ ჩაერთო, რომელიც კელვინ კლაინის პარტნიორობით Gay Times-თან ერთად ხორციელდება. იელიტამ ჟურნალის წერილების ბოლო სერიაში, სახელწოდებით “შეძენილი ოჯახი”, ბავშვობის საუკეთესო მეგობარს, ემილის სასიყვარულო წერილი მიუძღვნა.

„შეძენილი ოჯახის მნიშვნელობით შთაგონებული, Gay Times მწერლებზე, მხატვრებსა და მეოცნებეებზე ფიქრობდა, რომლებიც განუყოფელ როლს ასრულებენ იმ მშვენიერი კონტენტის შექმნაში, რომელსაც ქვიარ საზოგადოებას ყოველდღიურად ვაწვდით“ — წერს მსახიობი საკუთარ ინსტაგრამზე და მადლობას იხდის, რომ შესაძლებლობა მიეცა, ამ კამპანიის ნაწილი ყოფილიყო.

Morgan Hill-Murphy

Gay Times ლგბტქი ონლაინ ჟურნალია, რომელშიც 2021 წელს იელიტა ალი უმცროს კრეატიულ დირექტორად მუშაობდა.

„იელიტა ალი ენერგიული და შემოქმედებითი ინტელექტია. მასთან ერთად გუნდურ შეხვედრებზე ყოფნა კომფორტისა და თავდაჯერებულობის შესუნთქვას ჰგავდა“ — წერს Gay Times იელიტას შესახებ.

Morgan Hill-Murphy

იელიტა ალი სასიყვარულო წერილში წერს:

„ძვირფასო ემილი,

ბევრი თვალსაზრისით, ვფიქრობ, რომ შენ იყავი პირველი ადამიანი, რომელიც შემიყვარდა. მიუხედავად იმისა, რომ მაშინ ამას ვერ ვამჩნევდი, ჩემმა ნაწილმა იცოდა, რომ ერთმანეთთან ყოველთვის ვიქნებოდით დაკავშირებულნი. ბავშვობაში დიდი ხნის განმავლობაში ვიცოდი ჩემი განსხვავებულობის შესახებ, მაგრამ როგორც ჩვენს მოზარდობაში იყო მიღებული, მთელი ძალით ვცდილობდი, შიშის გამო ჩემი ეს ნაწილები შემეკუმშა და ჩემში დამემარხა. ვაღიარებ, პირველად რომ შეგვხვდი, შენი განსაცვიფრებელი ენერგიით, საკუთარი თავის ურყევი შეგრძნებითა და შიშისმომგვრელი სილამაზით შემაშინე. როცა 14 წლის ხარ, ასეთი შიში თითქოს ყოველთვის ცუდ დამოკიდებულებად ითარგმნება. დიდი ხნის განმავლობაში ვფიქრობდი, რომ ასეც მოხდა, მაგრამ სიმართლე ისაა, რომ ეს ურწმუნოებაში გახვეული მკრთალად დაფარული შური იყო. ვერ ვიჯერებდი, რომ ვინმეს, ასე ახალგაზრდას, იმ დაუცველობისა და მწუხარების გამო, რომელიც ახალგაზრდობასა და დაბნეულობას თან ახლავს, შეეძლო ასეთი უშიშარი ყოფილიყო.

შენ იყავი ერთ-ერთი იმ მცირერიცხოვან ადამიანთაგან, რომელმაც მართლა დამინახა. დაინახა არა ჩემი პროექცია, რომლის არსებობასაც საკუთარ თავს ვაჯერებდი, არამედ ის, ვინც სინამდვილეში ვიყავი. შენ მამაცი ხარ და არა ისე, როგორც ამას ადამიანები არადამაჯერებელი კომპლიმენტივით გამოთქვამენ, არამედ შენი გამბედაობის გამო, რომელიც დამეხმარა, მეც გავმხდარიყავი საკმარისად გამბედავი, საკუთარი თავის ერთგული და ნელ-ნელა გამეადვილებინა იმ ნაწილის მიღება, რომლისაც მრცხვენოდა, მრცხვენოდა მიმეღო და შემეყვარებინა ის. ჩემში, როგორც ზრდასრულ ქვიარში, უამრავი ასპექტია, რომელმაც შენამდე მომიყვანა და წარმოუდგენელი გზა, რომლითაც ჩემი ცხოვრების ტრაექტორია შეცვალე. ვნატრობ, რომ ყველა ქალს ჰქონდეს შეყვარების დაუჯერებელი შესაძლებლობა, შესაძლებლობა შეიყვაროს შენნაირი ადამიანი. სიყვარულით მახსენდება და ვნატრობ შენს სახლში ყოველკვირეულ ვახშამს, ჩვენ მიერ მოკლედ გადმოცემულ ლედი მაკბეტის ეპოქას, ვიხსენებ, როგორ ვატერორებდით სამეცნიერო გაკვეთილებს, რომლებზეც ჩვენი ხმამაღალი ხმებით და უფრო ხმამაღალი მოსაზრებებით შევდიოდით, როგორ ცვიოდა და ცვიოდა შენი გრძელი ყავისფერი თმა, როცა ვიცინოდით. ყველაფერი შენ შესახებ მარადიულია ჩემთვის.

სიყვარულით,

იელიტა“.