2023 წლის მაისში ამერიკის მწერალთა გილდია (Writers Guild of America), რომელიც 11 500 სცენარისტისგან შედგება გაიფიცა კინოსა და ტელევიზიის პროდიუსერთა ალიანსთან (Alliance of Motion Picture and Television Producers) შრომითი დავის გამო. ივლისში გაფიცვებს SAG-AFTRA-ს მსახიობებიც შეურთდნენ, მათი გაფიცვის საფუძველიც შრომითი დავა და ფინანსური უკმაყოფილებაა. 1960 წლის შემდეგ ეს მწერლებისა და მსახიობების პირველი ერთდროული პიკეტირების შემთხვევაა.
გაფიცვებს უკვე აქვს გავლენა მთელ მსოფლიოში: ემის დაჯილდოების ცერემონიის თარიღები გაურკვეველია, ბიზნესები, მათ შორის რესტორნები, სასტუმროები და ქიმწმენდებიც კი ემზადებიან დიდი ფინანსური ვარდნისთვის.
ვინ არის ჩართული გაფიცვებში და რა არის პროტესტების მონაწილეების მთავარი მოთხოვნები? სტატიაში შეიტყობთ ყველაფერს, რაც ჰოლივუდის გაფიცვების შესახებ უნდა იცოდეთ.
ვინ არიან პროტესტის მონაწილეები?
ამერიკის მწერალთა გილდიამ (WGA) გაფიცვების პირველი ტალღა მაისში დაიწყო. გაფიცვების მთავარი მიზეზი სტრიმინგის ქსელებისგან არასამართლიანი ფინანსური კომპენსაციების მიღება იყო. WGA-ი ამტკიცებს, რომ კინოსა და ტელევიზიის პროდიუსერთა ალიანსმა (AMPTP) ფინანსური კომპენსაციები საგრძნობლად შეამცირა ბოლო ათწლეულის განმავლობაში
ჰოლივუდში არსებობს შეთანხმებები, რომლებშიც მწერლების მინიმალური ხელფასი განსაზღვრულია, თუმცა ეს შეთანხმებები მხოლოდ იმ მწერლებისთვისაა, რომლებიც სცენარებს სამაუწყებლო არხებისთვის წერენ და არა სტრიმინგ სერვისებისთვის — მეორის შემთხვევებში, მწერლებს ინდივიდუალურად უწევთ ანაზღაურებაზე მოლაპარაკება სტრიმინგ კომპანიებთან. ერთი რამ აშკარაა: სტრიმინგ სერვისები იმავე რაოდენობის შრომის გაწევისთვის შესამჩნევად ნაკლებს უხდიან თავიანთ მწერლებს. არსებული შეთანხმებები ივნისში დასრულდა, ხელახალი მოლაპარაკებები კი ვეღარ შედგა, რამაც გამოიწვია მასობრივი გაფიცვების დაწყება.
WGA-ს სტატისტიკის მიხედვით, სერიალების მწერალთა ნახევარი ახლა მინიმალური ხელფასით მუშაობს, მათი ახლანდელი ანაზღაურება 2013-14 წლების შემოსავლის მესამედს შეადგენს. კიდევ ერთი პრობლემა ხელოვნური ინტელექტის საკითხია: მწერლებს სურთ, რომ ინსტრუმენტები, როგორიცაა ChatGPT, მხოლოდ კვლევის დასახმარებლად ან სცენარის იდეების გენერაციის გასამარტივებლად გამოიყენონ და არა მწერლების საერთოდ ჩანაცვლებისთვის.
AMPTP-მ მაისში თქვა, რომ მან მწერლებს „კომპენსაციის გულუხვი ზრდა“ შესთავაზა, თუმცა მხარეებმა შეთანხმებას ვერ მიაღწიეს.
როდის შეურთდნენ მსახიობები გაფიცვებს?
ივლისში, მსახიობთა გაერთიანება — ამერიკის ტელევიზიისა და რადიოს არტისტების ფედერაცია (SAG-AFTRA) გაიფიცა AMPTP-თან მათივე მიმდინარე უთანხმოების შედეგად. მსახიობებისთვის, მწერლების მსგავსად, ფინანსური ანაზღაურება გაფიცვების მთავარი საკითხია: ისინი არ იღებენ საკმარის კომპენსაციას სტრიმინგ სერვისებზე უკვე დასრულებული შოუებს ხელახლა გაშვების დროს (Re-runs). მომლაპარაკებლები ითხოვენ, რომ ანაზღაურება მაყურებელთა რაოდენობის მიხედვით განისაზღვროს, მაგრამ ისეთ სტუდიებს, როგორებიცაა ნეტფლიქსი და ამაზონი არ სურთ მაყურებლის რაოდენობის შესახებ ინფორმაციის გაზიარება და მსგავს მოლაპარაკებებზე წასვლა.
ვინ არიან ის დიდი სახელები, რომლებიც გაფიცვების მონაწილეებს მხარს უჭერენ?
SAG-AFTRA-ს გაფიცვის სურვილის გამომხატველ წერილს ხელს აწერდა უამრავი A-List-ერი, მათ შორის: მერილ სტრიპი, ჯენიფერ ლოურენსი, შარლიზ ტერონი, ხოაკინ ფენიქსი, ჯეიმი ლი კურტისი და ევან მაკგრეგორი. ჯორჯ კლუნიმ გაფიცვებს უწოდა „ჩვენს ინდუსტრიაში გარდამტეხი წერტილი“ და თქვა, რომ ცვლილებაა საჭირო იმისათვის, რომ „ინდუსტრია გადარჩეს“
სხვა ცნობილი სახელები არიან ჯონ კიუზაკი და მარკ რუფალო, ხოლო ბევრი ვარსკვლავი პლაკატებით ხელში პიკეტის ხაზზე იდგა: ჯეისონ სუდეიკისი, სიუზან სარანდონი, ამერიკა ფერერა, ოლივია უაილდი, ბრენდან ფრეიზერი.
რა ხდება პროდაქშენში?
გვიან ღამის და სკეჩ-შოუებმა არსებობა გაფიცვების დაწყებისთანავე შეწყვიტეს. ჯიმი ფელონი, ჯიმი კიმელი, სტივენ კოლბერი — ყველა მათგანის შოუს განუყოფელი ნაწილია მწერალი, ამიტომ გაფიცვებმა, პირველ რიგში, მათ მოახვედრა მსახვრალი ხელი. შეწყდა SNL-ის პროდაქშენიც, ახლა NBC-ზე ყოველ შაბათს განმეორებითი ჩვენებები გადის.
გაფიცვებმა უკვე გამოიწვია ემის დაჯილდოების უვადოდ გადაწევა და შეიძლება უფრო მეტი დაჯილდოების შოუს გადადებაც გამოიწვიოს. სამივე შემოდგომის კინოფესტივალი – ვენეცია, ტელურიდი და ტორონტო, როგორც ჩანს, გადაიდება, თუ ვარსკვლავები არ მოხვდებიან დამსწრეთა შორის.
გაფიცვები: ინდი ფილმების რენესანსი?
18 ივლისს SAG-AFTRA-მ მწვანე შუქი აუნთო 39 დამოუკიდებელ პროექტს, და კონკრეტულ ინდი სტუდიებს მისცა ნებართვა გააგრძელონ პროდაქშენი გაფიცვის დროს მას შემდეგ, რაც ინდი სტუდიებმა დაამტკიცეს, რომ ისინი არ იყვნენ AMPTP-თან ასოცირებულები. პროექტებს შორისაა სამი ფილმი ყველასათვის საყვარელი კომპანია A24-სგან, რომელიც დათანხმდა SAG-ის მიერ შემოთავაზებულ პირობებს. A24-მა უკვე დაიწყო პრე-პროდაქშენი ფილმისა „Mother Mary“, რომელშიც მთავარ როლს ენ ჰეთუეი შეასრულებს, ხოლო ფილმ „Death of a Unicorn“-ის გადაღებები, რომელშიც ჯენა ორტეგა და პოლ რადი თამაშობენ, უნგრეთში უკვე დაიწყო.
